Могу сама
(Дословно: “Мне по рукам”, или “Сойдет с рук” в положительной коннотации)
(Дословно: “Мне по рукам”, или “Сойдет с рук” в положительной коннотации)
Это отсылка и к жизненной позиции Какен эже, и к ее занятию пара-армрестлингом
Эгер сиз бул баракты көчөдө капкак портреттин алдында туруп ачкан болсоңуз, аны өзүңүзгө сактап алыңыз. Ошентип, сиз текстти толугу менен өзүңүзгө ыңгайлуу шартта окуй аласыз, рахмат.
Если вы открыли эту страницу, стоя на улице перед портретом из крышек, сохраните себе ссылку. Так вы сможете прочитать очерк целиком в комфортных для себя условиях, рахмат.
Эгер сиз бул баракты көчөдө капкак портреттин алдында туруп ачкан болсоңуз, аны өзүңүзгө сактап алыңыз. Ошентип, сиз текстти толугу менен өзүңүзгө ыңгайлуу шартта окуй аласыз, рахмат.
Если вы открыли эту страницу, стоя на улице перед портретом из крышек, сохраните себе ссылку. Так вы сможете прочитать очерк целиком в комфортных для себя условиях, рахмат.
Окуунун убактысы: 25 минут.
Шашылбай шашкыла.
Время чтения: 25 минут.
Торопитесь не спеша.
Окуунун убактысы: 25 минут.
Шашылбай шашкыла.
Время чтения: 25 минут.
Торопитесь не спеша.
Бул текст 2 тилде. Курсорду тексттин түшүнбөгөн бөлүктөрүнүн үстүнө алып барсаңыз, котормо пайда болот.
Этот текст на 2 языках. Наведите курсор на непонятные вам части текста — всплывет перевод.
Бул текст 2 тилде. Курсорду тексттин түшүнбөгөн бөлүктөрүнүн үстүнө алып барсаңыз, котормо пайда болот.
Этот текст на 2 языках. Наведите курсор на непонятные вам части текста — всплывет перевод.
“Я из города Нарын”, —
Какен эже кепти ушундан баштады.
Менин маңдайымда көздөрү курч аял отурду. Ал бир-эки мүнөт мурун эле карылуу колдору менен коляскасын ишенимдүү түртүп, Бишкектеги мейманканалардын биринин фойесине түшүп келди. Бул жерде бизден башка жымжырттык, август айынын башы жана кондиционердин тажатма салкындыгы бар. Баарыбыз чогуу сүйлөшөбүз.
Какен Эгимбаева олуттуу тажрыйбанын ээси. Бул тажрыйбага баары эле эгедер боло бербейт. Анда зигзагдык ой жок, үзүлгөн сызыкты окуялар түзөт. Какен эже жупуну өлкөдөй, бирок намыстуу жашайт. Төмөнкү окуядан ушундай көрүнөт. Анын окурманы мезгилдин боёкторун, учурлардын текстурасынын жана эрктин структураларынын мозаикасын ачат. Көбүнчө алар бири-бирине өңдөш эмес — ошондуктан да алар бир портретке сыйымдуу.
Мындан сегиз жыл мурун катардагы эжелердин арасындагы катардагы эже (бир күнү баарыбыз ошондой болобуз деп ишенем) — Какен эже ойго келбеген чындыкты моюндоого аргасыз болгон. Жол кырсыгы анын денесинин жана статусунун негизги мүмкүнчүлүктөрүнөн ажыратып, анын ордуна толугу менен башкача парадигмасын алып келди. Пара-парадигмасын.
"Пара" префикси грек тилинен παρά. "жакын, сыртта" дегенди билдирет.
Бул ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар менен параллелизмди жана тең укуктуулугун билдирет.
Бул ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар менен параллелизмди жана тең укуктуулугун билдирет.
“Кадам” — это иносказательное послание о второй жизни. Какен эже стала героиней проекта ровно поэтому — она перезагрузила свой дух, чтобы из самогó падения заняться жизнеутверждением. Она выяснила, что “и это” — жизнь. Башкача, однако жизнь.
В прошлом — журналистка, писательница, поэтесса, машинистка, курьерка, работница почты, парикмахерской, химчистки, кафе, а сегодня — создательница объединения для людей с инвалидностью “Үмүт шооласы” и пара-армрестлерша. В этом виде спорта Какен эже представляет обе исходные точки: Нарын и Кыргызстан. Сейчас она приехала в столицу тренироваться перед поездкой в Алматы на мировой чемпионат. Такова общая картина. Перейдем к раскадровкам.
В прошлом — журналистка, писательница, поэтесса, машинистка, курьерка, работница почты, парикмахерской, химчистки, кафе, а сегодня — создательница объединения для людей с инвалидностью “Үмүт шооласы” и пара-армрестлерша. В этом виде спорта Какен эже представляет обе исходные точки: Нарын и Кыргызстан. Сейчас она приехала в столицу тренироваться перед поездкой в Алматы на мировой чемпионат. Такова общая картина. Перейдем к раскадровкам.
“Кадам” — это иносказательное послание о второй жизни. Какен эже стала героиней проекта ровно поэтому — она перезагрузила свой дух, чтобы из самогó падения заняться жизнеутверждением. Она выяснила, что “и это” — жизнь. Башкача, однако жизнь.
В прошлом — журналистка, писательница, поэтесса, машинистка, курьерка, работница почты, парикмахерской, химчистки, кафе, а сегодня — создательница объединения для людей с инвалидностью “Үмүт шооласы” и пара-армрестлерша. В этом виде спорта Какен эже представляет обе исходные точки: Нарын и Кыргызстан. Сейчас она приехала в столицу тренироваться перед поездкой в Алматы на мировой чемпионат. Такова общая картина. Перейдем к раскадровкам.
В прошлом — журналистка, писательница, поэтесса, машинистка, курьерка, работница почты, парикмахерской, химчистки, кафе, а сегодня — создательница объединения для людей с инвалидностью “Үмүт шооласы” и пара-армрестлерша. В этом виде спорта Какен эже представляет обе исходные точки: Нарын и Кыргызстан. Сейчас она приехала в столицу тренироваться перед поездкой в Алматы на мировой чемпионат. Такова общая картина. Перейдем к раскадровкам.
“Кадам” — “экинчи өмүр” жөнүндөгү жашыруун маанини камтыган билдирүү. Какен эже дал ушул себептен долбоордун каарманы болуп калды. Ал күздөн баштап жашоонун аффирмациясын баштоо үчүн өзүнүн рухун “кайра жүктөдү”. Ал "бул да жашоо” экенин түшүндү. Башкача, бирок жашоо...
Кезинде журналист, жазуучу, акын, машинист, курьер, почта кызматкери, чач тарач, кийим тазалоочу, кафе кызматкери болсо, бүгүнкү күндө "Үмүт шооласы" майыптар бирикмесинин түзүүчүсү жана кол күрөшчү. Спорттун бул түрү боюнча Какен эже Нарын менен Кыргызстандын өкүлү. Ал бул жолу Алматыга дүйнөлүк чемпионатка катышуу үчүн борборго машыгууга келди. Жалпы картина ушундай. Эми сюжетке өтөлү.
Нарын шаарында. В городе Нарын
Фото: Баястан Сабыров
Фото: Баястан Сабыров
1
1
те слова — нарынская правда
— Расмий түрдө баштайлы (тамаша). Өзүңүз жөнүндө жалпы айтып берсеңиз?
— Мен Нарын шаарынан болом. Фамилиям Эгимбаева. Атым Какен. 1965-жылы Нарын облусунун Ат-Башы районунда төрөлгөм. 1982-жылга чейин Калинин айылында, Адыранов орто мектебин аяктагам. Андан соң Кыргыз мамлекеттик университетинин журналистика бөлүмүнө тапшырып, 3-курстан кийин үй-бүлөлүк шартыбызга байланыштуу окуй албай калгам.
— Мен Нарын шаарынан болом. Фамилиям Эгимбаева. Атым Какен. 1965-жылы Нарын облусунун Ат-Башы районунда төрөлгөм. 1982-жылга чейин Калинин айылында, Адыранов орто мектебин аяктагам. Андан соң Кыргыз мамлекеттик университетинин журналистика бөлүмүнө тапшырып, 3-курстан кийин үй-бүлөлүк шартыбызга байланыштуу окуй албай калгам.
— Начнем в официальном порядке (шутка). Расскажите о себе в целом?
— Я из города Нарын. Фамилия моя Эгимбаева. Имя — Какен. Родилась в 1965-м в Ат-Башынском районе Нарынской области. До 1982-го жила в селе Калинин. Окончила среднюю школу имени Адыранова. Затем поступила в Кыргызский государственный университет на отделение журналистики. По семейным обстоятельствам я перестала учиться после 3-го курса.
Какен эже завораживающе отчеканивает предложения. Точки в конце произносятся вслух — такое ощущение. Крупная родинка у левого рта еще глубже внушает выразительность звучащему — даже если оно об официальном.
— Окуп жүргөндө эле ырга жандуу, ырга шыктуу болуп, ошол убакытта “Нарын правдасы” газетасында иштеп жүрдүм. Жөн гана курьер катары кабыл алынып, андан кийин машинистка болдум. “Ленинчил жаш”, “Кыргызстан маданияты”, “Байчечекей” деген гезит-журналдарга ырларым жарыяланып турчу.
Эжелерим, агайларым менен ошол жерден көп баягы тажрыйба алдым десем, жаңылышпайт болушум керек. Алар мага чоң күч-кубат берип турушту. Ушундай көтөрүп, моралдык жактан бүт баары колдоого алышты.
Майрамкан Абылкасымова деген биздин акын эжебиз бар го? Ии. Ал эже. Байма Сутеновалар (жазуучу жана журналист эже). Майрамкан Абылкасымова ар бир ырымды окуп “Мобу жерден тайгаланып жатасың, бул жерден түздөл”, —деп ар бир жазылып жаткан сабымды көркөмдөп берип турчу да.
— Окуп жүргөндө эле ырга жандуу, ырга шыктуу болуп, ошол убакытта “Нарын правдасы” газетасында иштеп жүрдүм. Жөн гана курьер катары кабыл алынып, андан кийин машинистка болдум. “Ленинчил жаш”, “Кыргызстан маданияты”, “Байчечекей” деген гезит-журналдарга ырларым жарыяланып турчу.
Эжелерим, агайларым менен ошол жерден көп баягы тажрыйба алдым десем, жаңылышпайт болушум керек. Алар мага чоң күч-кубат берип турушту. Ушундай көтөрүп, моралдык жактан бүт баары колдоого алышты.
Майрамкан Абылкасымова деген биздин акын эжебиз бар го? Ии. Ал эже. Байма Сутеновалар (жазуучу жана журналист эже). Майрамкан Абылкасымова ар бир ырымды окуп “Мобу жерден тайгаланып жатасың, бул жерден түздөл”, —деп ар бир жазылып жаткан сабымды көркөмдөп берип турчу да.
Какен эже сөздөрдү абдан так сүйлөйт. Айрыкча айтайын деген оюн басым менен жыйынтыктагандай. Анын оозунун сол жагындагы чоң меңи спикерге ого бетер экспрессивдүүлүктү жаратат – ал расмий тема жөнүндө болсо да.
— Еще во время учебы у меня была склонность к поэзии. Я начала работать в газете “Нарын правдасы”. Приняли как курьерку, после работала машинисткой. Мои стихи публиковались в газетах и журналах вроде “Ленинчил жаш”, “Кыргызстан маданияты”, “Байчечекей”.
Не ошибусь, если скажу, что там, среди старших коллег — моих эже и агай — я получила колоссальный опыт. Они давали мне силы. Настолько они все меня “подняли”, “взяли” в моральную поддержку.
У нас же есть акын Майрамкан Абылкасымова? Да. Эта эже. Байма Сутенова. Майрамкан Абылкасымова вычитывала каждое мое стихотворение: “Здесь ты подскользнулась, здесь выравнивайся”. Какую строку ни напишу, ее она улучшала.
За разговор Какен эже не раз и не два, с осознанием и без него проведет жирную линию: взаимоподдержка и взаимовлияние — конкретно женские — сохраняют на плаву. Ее история разливается течением: “Мы смотрим на друг друга и крепнем по цепочке. Так мы справляемся с жизнью, а не она с нами”.
— Андан кийин ыр жазууга далалат кылып баштадым. “Шоола” ырлар жыйнагым чыкты. Ага чейин “Тебеленген махабат” кара сөз аңгемемди бир агаларыбыздын тагдырынан алып жазган болчумун. Жеңем аябай жакшы көрүп калып, байкемди ала качып кетип, анан калпак кийгизип, үйүнө алып барып отургузуп алган. “Ушу бойдон менин күйөөм болосуң” деп.
Бул резко популярный болуптур да. Даже өзүм ошол китептен ала албай калгам. Аябай сыймыктанып, тимеле болуп кеткем. Иши кылса, жылдыз оорусу менен да оорудум.
— Оорудуңузбу?
— Оорудум окшойт. Анча-мынча кишини теңиме албай, кутуруп калгам.
Какен эже много смеется. Не громко, не тихо — как струйный принтер. В сравнении с лазерным он работает медленнее, но хорош в передаче полутонов.
— Андан кийин ыр жазууга далалат кылып баштадым. “Шоола” ырлар жыйнагым чыкты. Ага чейин “Тебеленген махабат” кара сөз аңгемемди бир агаларыбыздын тагдырынан алып жазган болчумун. Жеңем аябай жакшы көрүп калып, байкемди ала качып кетип, анан калпак кийгизип, үйүнө алып барып отургузуп алган. “Ушу бойдон менин күйөөм болосуң” деп.
Бул резко популярный болуптур да. Даже өзүм ошол китептен ала албай калгам. Аябай сыймыктанып, тимеле болуп кеткем. Иши кылса, жылдыз оорусу менен да оорудум.
— Оорудуңузбу?
— Оорудум окшойт. Анча-мынча кишини теңиме албай, кутуруп калгам.
Какен эже много смеется. Не громко, не тихо — как струйный принтер. В сравнении с лазерным он работает медленнее, но хорош в передаче полутонов.
За разговор Какен эже не раз и не два, с осознанием и без него проведет жирную линию: взаимоподдержка и взаимовлияние — конкретно женские — сохраняют на плаву. Ее история разливается течением: “Мы смотрим на друг друга и крепнем по цепочке. Так мы справляемся с жизнью, а не она с нами”.
— Андан кийин ыр жазууга далалат кылып баштадым. “Шоола” ырлар жыйнагым чыкты. Ага чейин “Тебеленген махабат” кара сөз аңгемемди бир агаларыбыздын тагдырынан алып жазган болчумун. Жеңем аябай жакшы көрүп калып, байкемди ала качып кетип, анан калпак кийгизип, үйүнө алып барып отургузуп алган. “Ушу бойдон менин күйөөм болосуң” деп.
Бул резко популярный болуптур да. Даже өзүм ошол китептен ала албай калгам. Аябай сыймыктанып, тимеле болуп кеткем. Иши кылса, жылдыз оорусу менен да оорудум.
— Оорудуңузбу?
— Оорудум окшойт. Анча-мынча кишини теңиме албай, кутуруп калгам.
Какен эже много смеется. Не громко, не тихо — как струйный принтер. В сравнении с лазерным он работает медленнее, но хорош в передаче полутонов.
— Андан кийин ыр жазууга далалат кылып баштадым. “Шоола” ырлар жыйнагым чыкты. Ага чейин “Тебеленген махабат” кара сөз аңгемемди бир агаларыбыздын тагдырынан алып жазган болчумун. Жеңем аябай жакшы көрүп калып, байкемди ала качып кетип, анан калпак кийгизип, үйүнө алып барып отургузуп алган. “Ушу бойдон менин күйөөм болосуң” деп.
Бул резко популярный болуптур да. Даже өзүм ошол китептен ала албай калгам. Аябай сыймыктанып, тимеле болуп кеткем. Иши кылса, жылдыз оорусу менен да оорудум.
— Оорудуңузбу?
— Оорудум окшойт. Анча-мынча кишини теңиме албай, кутуруп калгам.
Какен эже много смеется. Не громко, не тихо — как струйный принтер. В сравнении с лазерным он работает медленнее, но хорош в передаче полутонов.
Аңгемелешүү учурунда Какен эже бир же эки эмес, аңдап да аңдабай өз ара колдоо жана өз ара таасиртууралуу туюндуруп турду. Өзгөчө аялдардын таасири бизди “сактап тургандай”. Анын окуясы кандайдыр бир агым сыяктуу: “Биз бири-бирибизди карап, чынжыр боюнча күчтөнөбүз. Биз жашоо менен ушинтип алектенебиз, ал биз менен эмес”.
— Я стала проявлять инициативу к стихосложению. Вышел мой сборник стихотворений “Шоола”. До этого был опубликован рассказ в прозе “Тебеленген махабат”. За основу я взяла историю из жизни своего байке. Жене так влюбилась, что украла моего дядю, надела на него калпак, “посадила” у себя дома: “Теперь будешь моим мужем”.
Оно резко стало популярным. Даже мне экземпляра не досталось. Я так гордилась, что стала вообще... В целом, я болела и звездной болезнью.
— Болели?
— Кажется, болела. Обалдела. Перестала воспринимать равно “так себе” людей.
Какен эже аябай көп күлөт. Добушу катуу да, жай дагы эмес, бирок “струйный принтер” сыяктуу. Лазерге салыштырмалуу ал жайыраак иштейт, бирок жарым тондорду өткөрүүдө жакшы.
— Однажды — уведомление из почты. Я тогда не знала, что такое гонорар. Пришла, а мне прислали столько много денег. Это подстегнуло меня увлечься, отдаться письму еще больше. В итоге я проработала в редакции 5 лет.
Мне было 17, когда вышла моя первая книга. Вторая — в 27. Обе были опубликованы в Бишкеке.
Сейчас я не понимаю, как я это все написала. Сейчас я так не могу. Читаю и удивляюсь: “Я действительно знала такие слова?”. Сейчас нет у меня этих слов.
Затем я вышла замуж. Время проходило.
Затем я вышла замуж. Время проходило.
Последняя фраза звучит как приговор. Или проговор. Жизнь не разворачивается назад (странно, что это она?). Сделать это может наш взгляд на нее. Вся “соль” в глазах (соль — там же). В зрачках у Какен эже сквозит зеленинка. Это красиво — көптү көргөн адам. Многое повидавшая.
— Союз тарады. Нарында быткомбинатта “Сүйкүм” деген чач-тарачта иштеп калдым. Ал жабылгандан кийин “Адек” деп химчистка болуп калды. Анда иштедим. Андан кийин “Адек” кафе болду, ошо “Адек” менен эле бүтүп калдым окшойт... Андан кийин айылга кетип, өзүмдүн специалистим боюнча почтада иштеп калдым, отделениенин начальниги болуп. Жаңы-Күч, Терек-Суу, Калининдерде.
Кайра Нарынга келип “Адекте” иштеп жүрүп, жанагындай жол кырсыгына кабылып калбадымбы. Анан азыркы учурда…
— Союз тарады. Нарында быткомбинатта “Сүйкүм” деген чач-тарачта иштеп калдым. Ал жабылгандан кийин “Адек” деп химчистка болуп калды. Анда иштедим. Андан кийин “Адек” кафе болду, ошо “Адек” менен эле бүтүп калдым окшойт... Андан кийин айылга кетип, өзүмдүн специалистим боюнча почтада иштеп калдым, отделениенин начальниги болуп. Жаңы-Күч, Терек-Суу, Калининдерде.
Кайра Нарынга келип “Адекте” иштеп жүрүп, жанагындай жол кырсыгына кабылып калбадымбы. Анан азыркы учурда…
Последняя фраза звучит как приговор. Или проговор. Жизнь не разворачивается назад (странно, что это она?). Сделать это может наш взгляд на нее. Вся “соль” в глазах (соль — там же). В зрачках у Какен эже сквозит зеленинка. Это красиво — көптү көргөн адам. Многое повидавшая.
— Союз тарады. Нарында быткомбинатта “Сүйкүм” деген чач-тарачта иштеп калдым. Ал жабылгандан кийин “Адек” деп химчистка болуп калды. Анда иштедим. Андан кийин “Адек” кафе болду, ошо “Адек” менен эле бүтүп калдым окшойт... Андан кийин айылга кетип, өзүмдүн специалистим боюнча почтада иштеп калдым, отделениенин начальниги болуп. Жаңы-Күч, Терек-Суу, Калининдерде.
Кайра Нарынга келип “Адекте” иштеп жүрүп, жанагындай жол кырсыгына кабылып калбадымбы. Анан азыркы учурда…
— Союз тарады. Нарында быткомбинатта “Сүйкүм” деген чач-тарачта иштеп калдым. Ал жабылгандан кийин “Адек” деп химчистка болуп калды. Анда иштедим. Андан кийин “Адек” кафе болду, ошо “Адек” менен эле бүтүп калдым окшойт... Андан кийин айылга кетип, өзүмдүн специалистим боюнча почтада иштеп калдым, отделениенин начальниги болуп. Жаңы-Күч, Терек-Суу, Калининдерде.
Кайра Нарынга келип “Адекте” иштеп жүрүп, жанагындай жол кырсыгына кабылып калбадымбы. Анан азыркы учурда…
Акыркы сөз айкашы өкүм сыяктуу угулду. Жашоо артка кайтпайт (кызыктай кубулуш). Биздин ага болгон көз карашыбыз муну жасай алат. Баардык “туз” көздөрдө. Какен эженин кареги да жашылдангансыды. Көптү көргөн адам сонун эмеспи.
— Распался Союз. Работала в парикмахерской “Сүйкүм” при нарынском быткомбинате. Она закрылась и стала химчисткой “Адек”. Работала там. Затем “Адек” стал кафе. С “Адек” закончилась и я, кажется... Вернулась на время в айыл работать по своей специальности на почте. Начальницей отделения. Жаңы-Күч, Терек-Суу, Калинин — в этих айылах.
Я снова вернулась в нарынский “Адек”. Работая там, я и попала в дорожную аварию. И вот сейчас…
2
2
нету “нет”
(олуттуу тыныгуу менен таңдайын оор такылдата)
В 2016-м я попала… в дорожную аварию.
Мындан аркысы жайдары, шайыр, күлкү аралаша уланды:
— И чтобы не сидеть сложа руки, снова начала свое дело. В 2022-м я открыла в своем доме общественную организацию по поддержке людей с инвалидностью “Үмүт шооласы”.
Сейчас в сообществе 24 человека. Они все в коляске. Кроме этого, есть 150 человек по всему Кыргызстану, которым мы оказываем помощь на постоянной основе. Чем и как можем: юридически, медицински, финансово. Ребятам в сообществе организованы уроки английского, программирования, математики, а также выезды и экскурсии.
Работаю я в сотрудничестве с сообществами из других мест.
— Сколько в Нарыне подобных вам организаций?
— Кажется, много. Я знаю 5. С чего как начинать, что где делать — мы друг другу помогаем. Нам осталось стать акционерным обществом.
— Вы можете объяснить причину открытия общественной организации?
— Однажды, 3 декабря, в День людей с инвалидностью, меня позвали на вечер Бактыгүл Сыдыковой. Также я попала в стоящее в одном ряду с ней “Теңдеш” (“Равенство”). У его руководительницы, Казакуновой Гүлмиры эже… Как бы сказать?
Рассматривает потолок — копается в своем словаре воспоминаний.
— Эмгеги ушунча баалуу экен да. Ошол жерлерден көп нерселерди көрдүм.
— Угу. Так эмнени көрдүңүз?
— Ал эжелерди карап отуруп… (Голос волнуется) ... Аябай муктаж болуп, эч акча-тыйыны жок калганда да, далалат кылып, балдарын окутуп, ушундай өзү коомдук уюм ачып, эң акырында чоң, бийик даражага жеткендери мага үлгү болду.
— Эмгеги ушунча баалуу экен да. Ошол жерлерден көп нерселерди көрдүм.
— Угу. Так эмнени көрдүңүз?
— Ал эжелерди карап отуруп… (Голос волнуется) ... Аябай муктаж болуп, эч акча-тыйыны жок калганда да, далалат кылып, балдарын окутуп, ушундай өзү коомдук уюм ачып, эң акырында чоң, бийик даражага жеткендери мага үлгү болду.
Рассматривает потолок — копается в своем словаре воспоминаний.
— Эмгеги ушунча баалуу экен да. Ошол жерлерден көп нерселерди көрдүм.
— Угу. Так эмнени көрдүңүз?
— Ал эжелерди карап отуруп… (Голос волнуется) ... Аябай муктаж болуп, эч акча-тыйыны жок калганда да, далалат кылып, балдарын окутуп, ушундай өзү коомдук уюм ачып, эң акырында чоң, бийик даражага жеткендери мага үлгү болду.
— Эмгеги ушунча баалуу экен да. Ошол жерлерден көп нерселерди көрдүм.
— Угу. Так эмнени көрдүңүз?
— Ал эжелерди карап отуруп… (Голос волнуется) ... Аябай муктаж болуп, эч акча-тыйыны жок калганда да, далалат кылып, балдарын окутуп, ушундай өзү коомдук уюм ачып, эң акырында чоң, бийик даражага жеткендери мага үлгү болду.
Шыпты карап өзүнүн сөз байлыгын казып жаткандай.
— Ее труд, оказывается, такой ценный. Я увидела в тех местах многое.
— Что именно вы увидели?
— Сидела, смотрела на этих эже…
(Толкунданган үн менен)
Даже в сильной нужде, оставшись совсем без денег, можно проявить инициативность, обучать детей, открыть общество и в итоге добиться высокого уровня. То, что они сделали это, стало для меня примером.
Ошто Айжамал эже деген бар.
Бегалиева Роза деген бар. Буту баспайт. Салонун ачып алып, жакшынакай аны иштетип жатат. “Роза” деген салон.
Гүлмира эже болсо вообще… Канчалаган адамга, почти баарыбызга энебиз болуп калды да.
Мына Укей Мураталиева бар. “Назик кыз” коому.
Бегалиева Роза деген бар. Буту баспайт. Салонун ачып алып, жакшынакай аны иштетип жатат. “Роза” деген салон.
Гүлмира эже болсо вообще… Канчалаган адамга, почти баарыбызга энебиз болуп калды да.
Мына Укей Мураталиева бар. “Назик кыз” коому.
Ошто Айжамал эже деген бар.
Бегалиева Роза деген бар. Буту баспайт. Салонун ачып алып, жакшынакай аны иштетип жатат. “Роза” деген салон.
Гүлмира эже болсо вообще… Канчалаган адамга, почти баарыбызга энебиз болуп калды да.
Мына Укей Мураталиева бар. “Назик кыз” коому.
Бегалиева Роза деген бар. Буту баспайт. Салонун ачып алып, жакшынакай аны иштетип жатат. “Роза” деген салон.
Гүлмира эже болсо вообще… Канчалаган адамга, почти баарыбызга энебиз болуп калды да.
Мына Укей Мураталиева бар. “Назик кыз” коому.
Девочки так поддержали меня: “Давай сделаем так, давай так”. Мне бесспорно надо было открывать в Нарыне общество. Я была знакома с Гүлзар по телефону, дистанционно я связывалась и видела, что она делает. Сначала открыла она, затем я.
— Гүлзар — она кто?
— Гүлзар тоже не ходит после автокатастрофы. Сейчас она руководит организацией “Жарыктык”. Работает со многими проектами, а еще учится в университете. В этом году окончит.
В Оше есть Айжамал эже.
Есть Бегалиева Роза. У нее не ходят ноги. Она открыла салон красоты, прекрасно с ним справляется. Салон называется “Роза”.
Есть Бегалиева Роза. У нее не ходят ноги. Она открыла салон красоты, прекрасно с ним справляется. Салон называется “Роза”.
А Гүлмира эже вообще... Скольким людям, всем нам она как мать.
Вот есть Укей Мураталиева. Фонд “Назик кыз”.
Вот есть Укей Мураталиева. Фонд “Назик кыз”.
Какен эже, заметно, вводит в свое сообщество. Характернее то, как она это делает. Так, будто я давно в курсе всего и всех. Я глянцево киваю такт в такт перечислениям, чтобы не подавать вида: ничего не понимаю.
Ничего не понимаю, но начинаю догадываться: где-то там, за ближайшим поворотом, есть насыщенный, отдельный, Башкача мир. И я пришла в этот разговор “снимать” слепок этого Башкача, чтобы поставить гипотезу: Возможно, мой мир, а не мир Какен эже — башкача?
— Анан ошондой жакшы кызда-а-ар (артистично протягивает), жакшы адамдар бар да негизи. Бир-бирибизге поддержка берип, “жокту” билген жокпуз. Эч кимден эч нерсе сураган жокпуз. Өзүбүз менен өзүбүз. Өзүбүз өзүбүздү каржылап келе жатабыз. Кичине-кичинеден.
Үйдө отуруп алып өтүк, шлепка, сумка тигип жатабыз. Келечегибиз үчүн өзүбүз өзүбүздү камдашыбыз керек. Только кол сунуп отура бербейчи. “Келе-келе” дегенди эле билбей, жок дегенде өзүбүзгө кайырмакты өзүбүз салып отурсак, убалыбызды өзүбүз кармап турабыз да.
“Өзүбүз менен өзүбүз”, “Өзүбүз өзүбүздү”, “Өзүбүз өзүбүзгө”, “Бир-бирибизге поддержка, жардам” — за всю беседу Какен эже использует эти связки десяток раз. Если не больше.
Ничего не понимаю, но начинаю догадываться: где-то там, за ближайшим поворотом, есть насыщенный, отдельный, Башкача мир. И я пришла в этот разговор “снимать” слепок этого Башкача, чтобы поставить гипотезу: Возможно, мой мир, а не мир Какен эже — башкача?
— Анан ошондой жакшы кызда-а-ар (артистично протягивает), жакшы адамдар бар да негизи. Бир-бирибизге поддержка берип, “жокту” билген жокпуз. Эч кимден эч нерсе сураган жокпуз. Өзүбүз менен өзүбүз. Өзүбүз өзүбүздү каржылап келе жатабыз. Кичине-кичинеден.
Үйдө отуруп алып өтүк, шлепка, сумка тигип жатабыз. Келечегибиз үчүн өзүбүз өзүбүздү камдашыбыз керек. Только кол сунуп отура бербейчи. “Келе-келе” дегенди эле билбей, жок дегенде өзүбүзгө кайырмакты өзүбүз салып отурсак, убалыбызды өзүбүз кармап турабыз да.
“Өзүбүз менен өзүбүз”, “Өзүбүз өзүбүздү”, “Өзүбүз өзүбүзгө”, “Бир-бирибизге поддержка, жардам” — за всю беседу Какен эже использует эти связки десяток раз. Если не больше.
Какен эже, заметно, вводит в свое сообщество. Характернее то, как она это делает. Так, будто я давно в курсе всего и всех. Я глянцево киваю такт в такт перечислениям, чтобы не подавать вида: ничего не понимаю.
Ничего не понимаю, но начинаю догадываться: где-то там, за ближайшим поворотом, есть насыщенный, отдельный, Башкача мир. И я пришла в этот разговор “снимать” слепок этого Башкача, чтобы поставить гипотезу: Возможно, мой мир, а не мир Какен эже — башкача?
— Анан ошондой жакшы кызда-а-ар (артистично протягивает), жакшы адамдар бар да негизи. Бир-бирибизге поддержка берип, “жокту” билген жокпуз. Эч кимден эч нерсе сураган жокпуз. Өзүбүз менен өзүбүз. Өзүбүз өзүбүздү каржылап келе жатабыз. Кичине-кичинеден.
Үйдө отуруп алып өтүк, шлепка, сумка тигип жатабыз. Келечегибиз үчүн өзүбүз өзүбүздү камдашыбыз керек. Только кол сунуп отура бербейчи. “Келе-келе” дегенди эле билбей, жок дегенде өзүбүзгө кайырмакты өзүбүз салып отурсак, убалыбызды өзүбүз кармап турабыз да.
“Өзүбүз менен өзүбүз”, “Өзүбүз өзүбүздү”, “Өзүбүз өзүбүзгө”, “Бир-бирибизге поддержка, жардам” — за всю беседу Какен эже использует эти связки десяток раз. Если не больше.
Ничего не понимаю, но начинаю догадываться: где-то там, за ближайшим поворотом, есть насыщенный, отдельный, Башкача мир. И я пришла в этот разговор “снимать” слепок этого Башкача, чтобы поставить гипотезу: Возможно, мой мир, а не мир Какен эже — башкача?
— Анан ошондой жакшы кызда-а-ар (артистично протягивает), жакшы адамдар бар да негизи. Бир-бирибизге поддержка берип, “жокту” билген жокпуз. Эч кимден эч нерсе сураган жокпуз. Өзүбүз менен өзүбүз. Өзүбүз өзүбүздү каржылап келе жатабыз. Кичине-кичинеден.
Үйдө отуруп алып өтүк, шлепка, сумка тигип жатабыз. Келечегибиз үчүн өзүбүз өзүбүздү камдашыбыз керек. Только кол сунуп отура бербейчи. “Келе-келе” дегенди эле билбей, жок дегенде өзүбүзгө кайырмакты өзүбүз салып отурсак, убалыбызды өзүбүз кармап турабыз да.
“Өзүбүз менен өзүбүз”, “Өзүбүз өзүбүздү”, “Өзүбүз өзүбүзгө”, “Бир-бирибизге поддержка, жардам” — за всю беседу Какен эже использует эти связки десяток раз. Если не больше.
Какен эже өз чөйрөсү тууралуу маалымат бере баштады. Эң кызыгы, мен бардыгынан жана ар биринен көптөн бери кабардардай баяндады. Мен эч нерсе түшүнбөй жатканымды көрсөтпөө үчүнбаарына башымды ийкеп гана отурдум.
Эч нерсеге түшүнбөгөнүм менен болжолдой баштадым: кайсы бир жерде, эң жакынкы кайрылыштын тегерегинде терең мааниге каныккан, өзүнчө, башкача бир дүйнө бар. А мен бул маектешүүгө ушул “башкачанын” бир бөлүгүн “алайын” деп гипотеза үчүн келдим. А балким, Какен эженин дүйнөсү эмес, менин дүйнөм башкача болуп жүрбөсүн?
Эч нерсеге түшүнбөгөнүм менен болжолдой баштадым: кайсы бир жерде, эң жакынкы кайрылыштын тегерегинде терең мааниге каныккан, өзүнчө, башкача бир дүйнө бар. А мен бул маектешүүгө ушул “башкачанын” бир бөлүгүн “алайын” деп гипотеза үчүн келдим. А балким, Какен эженин дүйнөсү эмес, менин дүйнөм башкача болуп жүрбөсүн?
(артисттик жөндөм менен колун суна)
— И вот такие хорошие деву-у-ушки, хорошие люди есть вообще. Поддерживая друг друга, мы не знали слова “нет”. Ничего ни у кого не просили. Сами по себе. Сами себя обеспечиваем. Мало-помалу.
На дому шьем обувь, шлепки, сумки. Мы должны сами запасаться для своего будущего. Не только протягивать руки: “Дай-дай”. А хотя бы самостоятельно оказывая себе помощь, будем сами нести последствия нашего положения.
“Сами по себе”,”Сами себя”, “Сами себе”, “Поддержка и помощь друг другу”
“Сами по себе”, ”Сами себя”, “Сами себе”, “Поддержка и помощь друг другу” — сүйлөшүүнүн жүрүшүндө Какен эже бул байланыштарды жок дегенде он жолу колдонду.
— Уюмдун күнүмдүк иши кандай жана кайсы жерде өтөт?
— Уюмду ачып, иштетиш аябай оор негизи. Ошол жерде 24 адам өзүңдүн балаңдай болуп калат экен. Кээде “Баланчам жок, түкүнчөм жок” дейт. Кээде баарыбызда болот. Мамлекеттен пенсия, пособия аркылуу эле жашап жатабыз да. Кошумча киреше табыш керек.
“Больницага көрүнөм” дейт, ар кандай ситуациялар болуп калат. Ошондо акчалары жок. Азыр төртөөбүз гана иштеп жатабыз. Башкалары иштебейт. Себеби дегенде бизде офис жок.
— Уюмду ачып, иштетиш аябай оор негизи. Ошол жерде 24 адам өзүңдүн балаңдай болуп калат экен. Кээде “Баланчам жок, түкүнчөм жок” дейт. Кээде баарыбызда болот. Мамлекеттен пенсия, пособия аркылуу эле жашап жатабыз да. Кошумча киреше табыш керек.
“Больницага көрүнөм” дейт, ар кандай ситуациялар болуп калат. Ошондо акчалары жок. Азыр төртөөбүз гана иштеп жатабыз. Башкалары иштебейт. Себеби дегенде бизде офис жок.
Өзүм болсо 4-этажда туруп жаткам. Мэриянын балансындагы үйдөчү. Төртүнчү этажка коляска менен чыгып түшүш деген аябай эле кыйын болуп калат. Айла жоктон жер там квартирага чыгып алгам. Анткени балам да нары-бери көтөргөндөн бели грыжа болуп, в данный момент дарыланып жатат. Ошентсем дагы, өзүмдү өзүм каржылап, ошо Кыргызстан үчүн, Кыргызстандын намысы деп…
В паузах и промедлениях повествования больше, чем в репликах Какен эже. В словах она крепко отстаивает главное, что есть у человека — свое достоинство. Желающая не быть жалеющей и жалеемой, при этом она не может лукавить, что “все хорошо”, и институциональное обеспечение не нужно.
В паузах и промедлениях повествования больше, чем в репликах Какен эже. В словах она крепко отстаивает главное, что есть у человека — свое достоинство. Желающая не быть жалеющей и жалеемой, при этом она не может лукавить, что “все хорошо”, и институциональное обеспечение не нужно.
— Бизге удобство жок да… Ишибиз… Кээде ооруп калышат. Бир күндө эки-үчтөн баштыкты тигип, кайра эртеңкиге калтырып коюп, ошондой болуп жатабыз да.
Үйүнө отуруп алып, бук болуп алгандары бар. Ата-энесине айта албайт ал сөздөрдү, эч ким түшүнбөйт. Келип туруп, бизге айтат. “Мындай болуп жатам, бул жерим ооруп жатат” дегенде, биз түшүнүп, “Мындай кыл, тигиндей кыл” деп айтабыз.
Үйүнө отуруп алып, бук болуп алгандары бар. Ата-энесине айта албайт ал сөздөрдү, эч ким түшүнбөйт. Келип туруп, бизге айтат. “Мындай болуп жатам, бул жерим ооруп жатат” дегенде, биз түшүнүп, “Мындай кыл, тигиндей кыл” деп айтабыз.
— Уюмдун күнүмдүк иши кандай жана кайсы жерде өтөт?
— Уюмду ачып, иштетиш аябай оор негизи. Ошол жерде 24 адам өзүңдүн балаңдай болуп калат экен. Кээде “Баланчам жок, түкүнчөм жок” дейт. Кээде баарыбызда болот. Мамлекеттен пенсия, пособия аркылуу эле жашап жатабыз да. Кошумча киреше табыш керек.
“Больницага көрүнөм” дейт, ар кандай ситуациялар болуп калат. Ошондо акчалары жок. Азыр төртөөбүз гана иштеп жатабыз. Башкалары иштебейт. Себеби дегенде бизде офис жок.
— Уюмду ачып, иштетиш аябай оор негизи. Ошол жерде 24 адам өзүңдүн балаңдай болуп калат экен. Кээде “Баланчам жок, түкүнчөм жок” дейт. Кээде баарыбызда болот. Мамлекеттен пенсия, пособия аркылуу эле жашап жатабыз да. Кошумча киреше табыш керек.
“Больницага көрүнөм” дейт, ар кандай ситуациялар болуп калат. Ошондо акчалары жок. Азыр төртөөбүз гана иштеп жатабыз. Башкалары иштебейт. Себеби дегенде бизде офис жок.
Өзүм болсо 4-этажда туруп жаткам. Мэриянын балансындагы үйдөчү. Төртүнчү этажка коляска менен чыгып түшүш деген аябай эле кыйын болуп калат. Айла жоктон жер там квартирага чыгып алгам. Анткени балам да нары-бери көтөргөндөн бели грыжа болуп, в данный момент дарыланып жатат. Ошентсем дагы, өзүмдү өзүм каржылап, ошо Кыргызстан үчүн, Кыргызстандын намысы деп…
В паузах и промедлениях повествования больше, чем в репликах Какен эже. В словах она крепко отстаивает главное, что есть у человека — свое достоинство. Желающая не быть жалеющей и жалеемой, при этом она не может лукавить, что “все хорошо”, и институциональное обеспечение не нужно.
В паузах и промедлениях повествования больше, чем в репликах Какен эже. В словах она крепко отстаивает главное, что есть у человека — свое достоинство. Желающая не быть жалеющей и жалеемой, при этом она не может лукавить, что “все хорошо”, и институциональное обеспечение не нужно.
— Бизге удобство жок да… Ишибиз… Кээде ооруп калышат. Бир күндө эки-үчтөн баштыкты тигип, кайра эртеңкиге калтырып коюп, ошондой болуп жатабыз да.
Үйүнө отуруп алып, бук болуп алгандары бар. Ата-энесине айта албайт ал сөздөрдү, эч ким түшүнбөйт. Келип туруп, бизге айтат. “Мындай болуп жатам, бул жерим ооруп жатат” дегенде, биз түшүнүп, “Мындай кыл, тигиндей кыл” деп айтабыз.
Үйүнө отуруп алып, бук болуп алгандары бар. Ата-энесине айта албайт ал сөздөрдү, эч ким түшүнбөйт. Келип туруп, бизге айтат. “Мындай болуп жатам, бул жерим ооруп жатат” дегенде, биз түшүнүп, “Мындай кыл, тигиндей кыл” деп айтабыз.
— Где и как проходит повседневная работа организации?
— Совсем непросто открыть объединение и сделать так, чтобы оно работало. 24 человека в организации стали как собственные дети. Иногда у них того нет, этого нет. Иногда бывает, что у всех есть. Мы живем на пенсии, пособии от государства. Нужно находить дополнительный доход.
Бывает, нужно пройти осмотр. Бывают разные ситуации. Тогда у них нет денег. Сейчас из нас работает четверо. Остальные — нет. Потому что у нас нет офиса.
Сама я жила на 4-м этаже. В доме на балансе мэрии. Подниматься-спускаться на четвертый этаж тяжело. Что поделать, я переехала в частный дом. От того, что сын носил меня с коляской, у него образовалась грыжа, сейчас он лечится. Даже если так, сама себя обеспечивая, думая про Кыргызстан, об его чести…
Какен эженин репликасына караганда тыным, үнсүздүгүндө баян көбүрөөк. Сөз менен айтканда ал кадыр-баркын бекем коргойт. Ал боор ооруп, жалооругандарды каалабайт, ошол эле учурда "баары жакшы" деген да түр көрсөтө албайт жана институттук колдоонун кереги жок.
— У нас же нет удобств… Наше дело… Иногда они болеют. За день шьем 2-3 сумки, остальное откладываем на завтра. Так и живем.
Есть те, кто будучи дома, уходят в себя. Никто их не понимает, они не могут озвучить родителям тех самых слов. Это угнетает. Приходят и говорят нам: “У меня вот здесь вот так, у меня вот здесь болит”. Мы можем понять и ответить из этого понимания: “Ты вот так сделай, так сделай”.
Какен эженин телефонундагы галереясынан анын коомдук ишмер экени дароо эле байкалат: баарынан да башка адамдар менен түшкөн сүрөттөрү көп.
По галерее в телефоне Какен эже сразу видно, что она общественная деятельница: больше всего фото с другими людьми.
По галерее в телефоне Какен эже сразу видно, что она общественная деятельница: больше всего фото с другими людьми.
Какен эженин телефонундагы галереясынан анын коомдук ишмер экени дароо эле байкалат: баарынан да башка адамдар менен түшкөн сүрөттөрү көп.
По галерее в телефоне Какен эже сразу видно, что она общественная деятельница: больше всего фото с другими людьми.
По галерее в телефоне Какен эже сразу видно, что она общественная деятельница: больше всего фото с другими людьми.
3
3
ко второй жизни
— Бара-бара ден соолугум өз калыбына келе жатат. “Кыргызстанда почти врачтар жок” дегенде, врачтар бар да. Даже кирпигимди, карегимди кыймылдата алчу эмесмин. Анан ошондой акыбалдан азыркы убакытка чейин, почти экинчи жашоого алып келген врачтар бар.
Нарынбеков Чыңгыз деген бизге азыр главврач болуп барды. Ошонун эмгеги ушул. Нарындын врачтары ушунча деңгээлде болбосо, мен мындай аакыбалда болот белем, болбойт белем — ким билет... Кичине даже жаныман киши өтсө ошого да чыдай албай, оор күндөрдү башыман өткөрдүм.
Нарынбеков Чыңгыз деген бизге азыр главврач болуп барды. Ошонун эмгеги ушул. Нарындын врачтары ушунча деңгээлде болбосо, мен мындай аакыбалда болот белем, болбойт белем — ким билет... Кичине даже жаныман киши өтсө ошого да чыдай албай, оор күндөрдү башыман өткөрдүм.
— “Жаныман киши өтсө” деген кандай?
— Постельде турам да кыймылдабай. Жаныман кичинекей эле бирөө шуулдап өтсө, колумдун этин сыйрып бара жаткандай, ачышып турчу да. Ошондой акыбалдан ушул убакытка жеттим. Колдорум ачылчу эмес. Азыр мына, ачылып калды.
С веселой грустью показывает мне “пять”.
— Реабилитацияга канча убакыт кетти?
— Көп эле. (Молчание)
— Постельде турам да кыймылдабай. Жаныман кичинекей эле бирөө шуулдап өтсө, колумдун этин сыйрып бара жаткандай, ачышып турчу да. Ошондой акыбалдан ушул убакытка жеттим. Колдорум ачылчу эмес. Азыр мына, ачылып калды.
С веселой грустью показывает мне “пять”.
— Реабилитацияга канча убакыт кетти?
— Көп эле. (Молчание)
— Бир ай больницада жаттым. Андан кийин үйдө эки жарым жылдай болдум. Бир туугандарым карап, “Такыр эле турбайт болушуң керек” деп жатышты. “Коляскага отурат” десе, “Коляскага отурат деген эмне? Андан көрө… Тиги… Отурбай эле, өлүп калганым жакшы го” деп ойлоп жаттым да.
Ошол убакытта майыптуулугу бар болсо да, өз оокатын өзү кылып жүргөн Зина, Гүлзаналар жөнүндө передачаларды берип калды телевидениеден. Аларды карап жатып, ошолордон бир чети таасирлендим окшойт. Кийин бетме-бет жолугушуп калдык. “Пирим силер болдуңар го” десем, “Эмнеге, эже?” деп калышат. “Алар деле жасап жүрбөдү беле, алар деле мындай кылып жатпады беле” — ошондой ыкка көнүп баштадым.
Ошол убакытта майыптуулугу бар болсо да, өз оокатын өзү кылып жүргөн Зина, Гүлзаналар жөнүндө передачаларды берип калды телевидениеден. Аларды карап жатып, ошолордон бир чети таасирлендим окшойт. Кийин бетме-бет жолугушуп калдык. “Пирим силер болдуңар го” десем, “Эмнеге, эже?” деп калышат. “Алар деле жасап жүрбөдү беле, алар деле мындай кылып жатпады беле” — ошондой ыкка көнүп баштадым.
— Бара-бара ден соолугум өз калыбына келе жатат. “Кыргызстанда почти врачтар жок” дегенде, врачтар бар да. Даже кирпигимди, карегимди кыймылдата алчу эмесмин. Анан ошондой акыбалдан азыркы убакытка чейин, почти экинчи жашоого алып келген врачтар бар.
Нарынбеков Чыңгыз деген бизге азыр главврач болуп барды. Ошонун эмгеги ушул. Нарындын врачтары ушунча деңгээлде болбосо, мен мындай аакыбалда болот белем, болбойт белем — ким билет... Кичине даже жаныман киши өтсө ошого да чыдай албай, оор күндөрдү башыман өткөрдүм.
Нарынбеков Чыңгыз деген бизге азыр главврач болуп барды. Ошонун эмгеги ушул. Нарындын врачтары ушунча деңгээлде болбосо, мен мындай аакыбалда болот белем, болбойт белем — ким билет... Кичине даже жаныман киши өтсө ошого да чыдай албай, оор күндөрдү башыман өткөрдүм.
— “Жаныман киши өтсө” деген кандай?
— Постельде турам да кыймылдабай. Жаныман кичинекей эле бирөө шуулдап өтсө, колумдун этин сыйрып бара жаткандай, ачышып турчу да. Ошондой акыбалдан ушул убакытка жеттим. Колдорум ачылчу эмес. Азыр мына, ачылып калды.
С веселой грустью показывает мне “пять”.
— Реабилитацияга канча убакыт кетти?
— Көп эле. (Молчание)
— Постельде турам да кыймылдабай. Жаныман кичинекей эле бирөө шуулдап өтсө, колумдун этин сыйрып бара жаткандай, ачышып турчу да. Ошондой акыбалдан ушул убакытка жеттим. Колдорум ачылчу эмес. Азыр мына, ачылып калды.
С веселой грустью показывает мне “пять”.
— Реабилитацияга канча убакыт кетти?
— Көп эле. (Молчание)
— Бир ай больницада жаттым. Андан кийин үйдө эки жарым жылдай болдум. Бир туугандарым карап, “Такыр эле турбайт болушуң керек” деп жатышты. “Коляскага отурат” десе, “Коляскага отурат деген эмне? Андан көрө… Тиги… Отурбай эле, өлүп калганым жакшы го” деп ойлоп жаттым да.
Ошол убакытта майыптуулугу бар болсо да, өз оокатын өзү кылып жүргөн Зина, Гүлзаналар жөнүндө передачаларды берип калды телевидениеден. Аларды карап жатып, ошолордон бир чети таасирлендим окшойт. Кийин бетме-бет жолугушуп калдык. “Пирим силер болдуңар го” десем, “Эмнеге, эже?” деп калышат. “Алар деле жасап жүрбөдү беле, алар деле мындай кылып жатпады беле” — ошондой ыкка көнүп баштадым.
Ошол убакытта майыптуулугу бар болсо да, өз оокатын өзү кылып жүргөн Зина, Гүлзаналар жөнүндө передачаларды берип калды телевидениеден. Аларды карап жатып, ошолордон бир чети таасирлендим окшойт. Кийин бетме-бет жолугушуп калдык. “Пирим силер болдуңар го” десем, “Эмнеге, эже?” деп калышат. “Алар деле жасап жүрбөдү беле, алар деле мындай кылып жатпады беле” — ошондой ыкка көнүп баштадым.
— Со временем мое здоровье возвращается в форму. Говорят, в Кыргызстане почти нет врачей — они есть. После аварии я не могла пошевелить ни ресницей, ни зрачком. Есть врачи, которые привели меня из того состояния в нынешнее. Почти ко второй жизни.
Нарынбеков Чыңгыз сейчас стал у нас главврачом. Это вот его труд. Если бы нарынские врачи не были такого уровня, была бы я сейчас в таком состоянии, не была бы — кто знает. Я не могла выдерживать даже того, что рядом со мной кто-то проходил. Такие тяжелые дни я прожила.
— Что значит “даже того, что рядом со мной кто-то проходил”?
— Ну, вот я в постели, неподвижная. Кто-то рядом со мной быстро пройдет — у меня будто кожу на руках отрывало, настолько разъедала боль. Из такого состояния я дожила до сегодняшнего. У меня руки не разжимались. А сейчас, вот, разжимаются.
Шайыр, ошол эле учурда муңайыңкы жүз менен “бешти” көрсөттү.
— Сколько времени ушло на реабилитацию?
— Много.
(Үнсүздүк)
Месяц лежала в больнице. После была дома 2,5 года. За мной ухаживали родные. Приговаривали: “Наверное, совсем не встанешь”. Когда говорили: “Сядет в коляску”, я думала: “Что значит “сядет в коляску”? Лучше… того… Лучше умереть, чем сесть”.
Тогда по телевизору передавали программы о Зине, Гүлзане — людях с инвалидностью , которые могли жить самостоятельно. Я лежала, смотрела. Тогда, думаю, это на меня повлияло. Позже мы встретились вживую: “Вы стали моими покровителями” — “Почему, эже?”. “Они же тоже так делали, они же тоже сяк поступали” — я стала осваивать этот метод.
Улам-улам тиги подружка, бул подружкамды угуп, улам ар биринен ар кайсыны өзүмө алып жатып, өзүм чыгып кеттим. Акырындан катетерди таштадым. Кирди өзүм жууганга өтүп баштадым. Азыр бүт баарын өзүм жасайм. Колуман баары келет.
Ошентип жатып ушул акыбалга келип жатам да иши кылса.
В возвращении к одной и той же фразе просвечивает психологией. Бывает, мы настолько интенсивно, много и “про себя” думаем свою ситуацию, что после сказать о ней и нечего. Вслух, последовательно, обстоятельно — так описание не выжимается. Слов нет. Сөз жок. Было настолько непереносимо, что траектория пройденного пути обозначается в духе "Ошондойдон ушундайга".
— Бири-бирибизге… Бирөөнүн аркасы менен, бирөөнү карап отуруп, бирөөнүн таасири менен ушундай акыбалга жеттим. Балким, менин артыман бирөө таасирленип жатыры, ким билет?
Азыр “Биз сиздей болсок кана? Сиз биз жасабаганды жасап жатасыз”, “Биз сизди көрүп…” дегенде, мен “аа” деп өзүмдү эстейм да: “Мен деле ошентпедим беле...”. Колуман келген жардамымды аягым келбейт эч кимден.
Последнюю мысль Какен эже высказывает своим коленям. Остановившись на них минуту-две, внезапным полукриком:
— “Ой, эмнеге чыгасыз, отурбайсызбы?! Эмне кереги бар силерге?! Буту-колу нормальныйлар жүрөбүз, а силер эмне?!” — дегендер деле бар.
Тон подражания колюще-режущий, рубяще-раздробляющий. Холодно здесь не от кондиционера.
Ошентип жатып ушул акыбалга келип жатам да иши кылса.
В возвращении к одной и той же фразе просвечивает психологией. Бывает, мы настолько интенсивно, много и “про себя” думаем свою ситуацию, что после сказать о ней и нечего. Вслух, последовательно, обстоятельно — так описание не выжимается. Слов нет. Сөз жок. Было настолько непереносимо, что траектория пройденного пути обозначается в духе "Ошондойдон ушундайга".
— Бири-бирибизге… Бирөөнүн аркасы менен, бирөөнү карап отуруп, бирөөнүн таасири менен ушундай акыбалга жеттим. Балким, менин артыман бирөө таасирленип жатыры, ким билет?
Азыр “Биз сиздей болсок кана? Сиз биз жасабаганды жасап жатасыз”, “Биз сизди көрүп…” дегенде, мен “аа” деп өзүмдү эстейм да: “Мен деле ошентпедим беле...”. Колуман келген жардамымды аягым келбейт эч кимден.
Последнюю мысль Какен эже высказывает своим коленям. Остановившись на них минуту-две, внезапным полукриком:
— “Ой, эмнеге чыгасыз, отурбайсызбы?! Эмне кереги бар силерге?! Буту-колу нормальныйлар жүрөбүз, а силер эмне?!” — дегендер деле бар.
Тон подражания колюще-режущий, рубяще-раздробляющий. Холодно здесь не от кондиционера.
Улам-улам тиги подружка, бул подружкамды угуп, улам ар биринен ар кайсыны өзүмө алып жатып, өзүм чыгып кеттим. Акырындан катетерди таштадым. Кирди өзүм жууганга өтүп баштадым. Азыр бүт баарын өзүм жасайм. Колуман баары келет.
Ошентип жатып ушул акыбалга келип жатам да иши кылса.
В возвращении к одной и той же фразе просвечивает психологией. Бывает, мы настолько интенсивно, много и “про себя” думаем свою ситуацию, что после сказать о ней и нечего. Вслух, последовательно, обстоятельно — так описание не выжимается. Слов нет. Сөз жок. Было настолько непереносимо, что траектория пройденного пути обозначается в духе "Ошондойдон ушундайга".
— Бири-бирибизге… Бирөөнүн аркасы менен, бирөөнү карап отуруп, бирөөнүн таасири менен ушундай акыбалга жеттим. Балким, менин артыман бирөө таасирленип жатыры, ким билет?
Азыр “Биз сиздей болсок кана? Сиз биз жасабаганды жасап жатасыз”, “Биз сизди көрүп…” дегенде, мен “аа” деп өзүмдү эстейм да: “Мен деле ошентпедим беле...”. Колуман келген жардамымды аягым келбейт эч кимден.
Последнюю мысль Какен эже высказывает своим коленям. Остановившись на них минуту-две, внезапным полукриком:
— “Ой, эмнеге чыгасыз, отурбайсызбы?! Эмне кереги бар силерге?! Буту-колу нормальныйлар жүрөбүз, а силер эмне?!” — дегендер деле бар.
Тон подражания колюще-режущий, рубяще-раздробляющий. Холодно здесь не от кондиционера.
Ошентип жатып ушул акыбалга келип жатам да иши кылса.
В возвращении к одной и той же фразе просвечивает психологией. Бывает, мы настолько интенсивно, много и “про себя” думаем свою ситуацию, что после сказать о ней и нечего. Вслух, последовательно, обстоятельно — так описание не выжимается. Слов нет. Сөз жок. Было настолько непереносимо, что траектория пройденного пути обозначается в духе "Ошондойдон ушундайга".
— Бири-бирибизге… Бирөөнүн аркасы менен, бирөөнү карап отуруп, бирөөнүн таасири менен ушундай акыбалга жеттим. Балким, менин артыман бирөө таасирленип жатыры, ким билет?
Азыр “Биз сиздей болсок кана? Сиз биз жасабаганды жасап жатасыз”, “Биз сизди көрүп…” дегенде, мен “аа” деп өзүмдү эстейм да: “Мен деле ошентпедим беле...”. Колуман келген жардамымды аягым келбейт эч кимден.
Последнюю мысль Какен эже высказывает своим коленям. Остановившись на них минуту-две, внезапным полукриком:
— “Ой, эмнеге чыгасыз, отурбайсызбы?! Эмне кереги бар силерге?! Буту-колу нормальныйлар жүрөбүз, а силер эмне?!” — дегендер деле бар.
Тон подражания колюще-режущий, рубяще-раздробляющий. Холодно здесь не от кондиционера.
Раз за разом слушала ту подружку, эту подружку. Наблюдала. У каждой "брала" что-то для себя. Так сама и выбралась. Со временем бросила катетер. Сама начала стирать белье. Сейчас все сама делаю. Я все могу сама.
В общем, таким образом я сейчас такая, какая.
Какен эже туш болгон окуя асманын астын-үстүн кылып, бир заматта бороон-чапкынга айланган кубулуштай. Кезинде жагдайды ичтен сызып, көпкө ойлонгондуктанбы — эми оюн сыртка чыгарууга муктаждык деле калбагандай. Сөз жок. Басып өткөн жолдун траекториясын «Ошондойдон ушундайга» деген маанайда белгилегени — ушунчалык чыдагыс тажрыйба болгон.
— Друг другу… По следам другой, смотря на другую, под влиянием другой я оказалась в нынешнем положении. Может, так же кто-то идет за мной, кто знает?
“Нам бы как вам”, “Вы делаете то, что мы не делаем”, “Мы, смотря на вас…”. Когда сейчас я слышу такое, я — “аа” — вспоминаю: “У меня же было так же”. Мне не хочется ни для кого жалеть ту помощь, которую я могу оказать.
Какен эже акыркы оюн тизесине айтып жаткандай болду. Аларга бир-эки мүнөт тиктеп, капысынан жарым кыйкырык менен:
— “Чего вам не сидится, зачем выходите?! Чего вам не хватает?! Здесь ходим мы, нормальные, с руками-ногами, а вы что?!” — есть и такие люди.
Кагып-силккен адамдарды эстегенде Какен эженин каңырыгы түтөй түштү. Анын мындай абалын карап отуруп кондиционердин “суугу” деле билинбей калды.
— Биз деген, наоборот, күчтүү, өнөрлүү адамдар болот экенбиз да баары бир. Баары бир отура албайт экенбиз.
Громко-раскатистый хохот. Он произошел не назло, а распахнуто.
— Бирөө айтат мага: “Жүрү, тиги көчөгө чыгып экөөбүз кичине магазиндерден бирдеме-сирдеме чогултуп келбейлиби-и-и?”. Мен айттым: “Эй, мен канча жыл бир айылдан бир айылга жөө барып, жөө келип иштегем. Кудай Таалам бутумду эс алсын деп, бутумду эметип койду… Кичине эс алдырып койду. Зато менде мээм өзүмдө. Көзүмдү иштетип жатат, мурдумду дем алдырып жатат, оозумду сүйлөтүп жатат. Колума өнөр берди. Мен өзүм табышым керек. Мен барбайм ал жакка”. Ошону менен өчтү да.
— Эмнени чогултабыз деди? Түшүнгөн жокмун.
— “Продукты” дейт. Ошондой мааниде айтып жатат да.
— Ааа…
— Мен сурабайм.
Решительно качает головой. Как бы для себя самой.
— Кудай Таала өзү берет.
Громко-раскатистый хохот. Он произошел не назло, а распахнуто.
— Бирөө айтат мага: “Жүрү, тиги көчөгө чыгып экөөбүз кичине магазиндерден бирдеме-сирдеме чогултуп келбейлиби-и-и?”. Мен айттым: “Эй, мен канча жыл бир айылдан бир айылга жөө барып, жөө келип иштегем. Кудай Таалам бутумду эс алсын деп, бутумду эметип койду… Кичине эс алдырып койду. Зато менде мээм өзүмдө. Көзүмдү иштетип жатат, мурдумду дем алдырып жатат, оозумду сүйлөтүп жатат. Колума өнөр берди. Мен өзүм табышым керек. Мен барбайм ал жакка”. Ошону менен өчтү да.
— Эмнени чогултабыз деди? Түшүнгөн жокмун.
— “Продукты” дейт. Ошондой мааниде айтып жатат да.
— Ааа…
— Мен сурабайм.
Решительно качает головой. Как бы для себя самой.
— Кудай Таала өзү берет.
— Биз деген, наоборот, күчтүү, өнөрлүү адамдар болот экенбиз да баары бир. Баары бир отура албайт экенбиз.
Громко-раскатистый хохот. Он произошел не назло, а распахнуто.
— Бирөө айтат мага: “Жүрү, тиги көчөгө чыгып экөөбүз кичине магазиндерден бирдеме-сирдеме чогултуп келбейлиби-и-и?”. Мен айттым: “Эй, мен канча жыл бир айылдан бир айылга жөө барып, жөө келип иштегем. Кудай Таалам бутумду эс алсын деп, бутумду эметип койду… Кичине эс алдырып койду. Зато менде мээм өзүмдө. Көзүмдү иштетип жатат, мурдумду дем алдырып жатат, оозумду сүйлөтүп жатат. Колума өнөр берди. Мен өзүм табышым керек. Мен барбайм ал жакка”. Ошону менен өчтү да.
— Эмнени чогултабыз деди? Түшүнгөн жокмун.
— “Продукты” дейт. Ошондой мааниде айтып жатат да.
— Ааа…
— Мен сурабайм.
Решительно качает головой. Как бы для себя самой.
— Кудай Таала өзү берет.
Громко-раскатистый хохот. Он произошел не назло, а распахнуто.
— Бирөө айтат мага: “Жүрү, тиги көчөгө чыгып экөөбүз кичине магазиндерден бирдеме-сирдеме чогултуп келбейлиби-и-и?”. Мен айттым: “Эй, мен канча жыл бир айылдан бир айылга жөө барып, жөө келип иштегем. Кудай Таалам бутумду эс алсын деп, бутумду эметип койду… Кичине эс алдырып койду. Зато менде мээм өзүмдө. Көзүмдү иштетип жатат, мурдумду дем алдырып жатат, оозумду сүйлөтүп жатат. Колума өнөр берди. Мен өзүм табышым керек. Мен барбайм ал жакка”. Ошону менен өчтү да.
— Эмнени чогултабыз деди? Түшүнгөн жокмун.
— “Продукты” дейт. Ошондой мааниде айтып жатат да.
— Ааа…
— Мен сурабайм.
Решительно качает головой. Как бы для себя самой.
— Кудай Таала өзү берет.
— А вот мы оказываемся, наоборот, сильными, способными тем не менее. Все равно не можем сидеть сложа руки.
Дароо кыраан-каткырып орун алды. Бул жасалма эмес, ачыктан-ачык болду.
— Один человек говорит мне: “Пойде-е-ем туда, на улицу? В магазинах того, этого соберем”. Я ответила: “Знаешь, я столько лет работала, перемещаясь из одного айыла в другой пешком. Бог захотел дать отдых моим ногам. Он их…это… Он их отпустил на отдых. Зато голова у меня своя. Он дает видеть моим глазам, дышать моему носу, говорить моему языку. Рукам он дал ремесло. Я сама должна добывать. Не пойду туда”. На том он и погас.
— Что он предлагал собрать? Я не поняла, о чем речь.
— Продукты, — говорит. Он намекает на это (попрошайничество)
— Я не буду просить.
Чечкиндүү башын чайкайт. Өзүнө “өзүм гана” дегендей.
— Бог сам подаст.
4
4
все равно сильная
— Армрестлинг эмне болуп башталып кетти сизде?
— Бул тээтигил 2023түн март айында башталган. Убакытыбыз кеч болуп калып, бизди кошпой койгон. Анан ушундай ардандык: “Нарындыктарда эмне жок? Ким кетип калды биздин ордубузга?”.
Спорткомитет Бишкекте мелдештерди уюштурат. Алар менен байланышып, абдан согушуп баштаганбыз. “Эй, катыштырбайсыңарбы?! Эртерээк айтып койбойсуңарбы?!”. Анан алар “Колуңар сынбасын!”. “Сынса — сынсын! Эмне болсо — ошол болсун!” — деп максат кылып жүрдүк.
— Бул тээтигил 2023түн март айында башталган. Убакытыбыз кеч болуп калып, бизди кошпой койгон. Анан ушундай ардандык: “Нарындыктарда эмне жок? Ким кетип калды биздин ордубузга?”.
Спорткомитет Бишкекте мелдештерди уюштурат. Алар менен байланышып, абдан согушуп баштаганбыз. “Эй, катыштырбайсыңарбы?! Эртерээк айтып койбойсуңарбы?!”. Анан алар “Колуңар сынбасын!”. “Сынса — сынсын! Эмне болсо — ошол болсун!” — деп максат кылып жүрдүк.
Июнда кайра чакырып калды. Эки күн жок болуп, үчүнчү күнү пайда болуп калдык. Эч кандай тренировка, даярдык, э-э-эч-те-ке-си жок уттук. “Баары бир нарындыктар алабыз”, — деп келип эле, катышып калдык. 17 бала келгенбиз, 18 медаль алып кеттик.
Кол күрөшүү боюнча оң кол, сол кол деп бөлүнөт. Эки колум тең биринчи орун алып алдым, эки алтын медаль. Анан штанга көтөрүү боюнча экинчи орунга түшүп калдым. Төртүнчү категорияда ядро ыргытыш боюнча да алып кетмекмин. Колум түздөлүп калган да, любой нерсени ыргытам. Жетпей калганда, бир нерсени ыргытканда, меники жетет. Төртүнчүсүнө уже катыштырбай койду: “Болбойт сиздики, медалдын баарын алып кетесиз, коюңузчу”. “А, болуптур”, — дедим.
Кол күрөшүү боюнча оң кол, сол кол деп бөлүнөт. Эки колум тең биринчи орун алып алдым, эки алтын медаль. Анан штанга көтөрүү боюнча экинчи орунга түшүп калдым. Төртүнчү категорияда ядро ыргытыш боюнча да алып кетмекмин. Колум түздөлүп калган да, любой нерсени ыргытам. Жетпей калганда, бир нерсени ыргытканда, меники жетет. Төртүнчүсүнө уже катыштырбай койду: “Болбойт сиздики, медалдын баарын алып кетесиз, коюңузчу”. “А, болуптур”, — дедим.
— Өмүрүңуздө биринчи жолу мелдешке катышып эле, утуп кеттиңизби?
— Ооба. Бир чети — кубанычтык. Бир чети таң калдык: “Өзүбүз өзү күчтүү турбайбызбы” деп. Балдардын арасында кыздардан, аял-жолдоштордон жалгыз эле мен экенмин.
Азыр тренировка жасап, дүйнөлүккө Кыргызстандын атынан кете жатабыз. Алматы шаарында болот. 12 спортсмендин арасынан Нарындан азыр эки адам катышып жатабыз. Мен анан Нурсултан деген бала. Кулагы укпайт.
— Ооба. Бир чети — кубанычтык. Бир чети таң калдык: “Өзүбүз өзү күчтүү турбайбызбы” деп. Балдардын арасында кыздардан, аял-жолдоштордон жалгыз эле мен экенмин.
Азыр тренировка жасап, дүйнөлүккө Кыргызстандын атынан кете жатабыз. Алматы шаарында болот. 12 спортсмендин арасынан Нарындан азыр эки адам катышып жатабыз. Мен анан Нурсултан деген бала. Кулагы укпайт.
— Армрестлинг эмне болуп башталып кетти сизде?
— Бул тээтигил 2023түн март айында башталган. Убакытыбыз кеч болуп калып, бизди кошпой койгон. Анан ушундай ардандык: “Нарындыктарда эмне жок? Ким кетип калды биздин ордубузга?”.
Спорткомитет Бишкекте мелдештерди уюштурат. Алар менен байланышып, абдан согушуп баштаганбыз. “Эй, катыштырбайсыңарбы?! Эртерээк айтып койбойсуңарбы?!”. Анан алар “Колуңар сынбасын!”. “Сынса — сынсын! Эмне болсо — ошол болсун!” — деп максат кылып жүрдүк.
— Бул тээтигил 2023түн март айында башталган. Убакытыбыз кеч болуп калып, бизди кошпой койгон. Анан ушундай ардандык: “Нарындыктарда эмне жок? Ким кетип калды биздин ордубузга?”.
Спорткомитет Бишкекте мелдештерди уюштурат. Алар менен байланышып, абдан согушуп баштаганбыз. “Эй, катыштырбайсыңарбы?! Эртерээк айтып койбойсуңарбы?!”. Анан алар “Колуңар сынбасын!”. “Сынса — сынсын! Эмне болсо — ошол болсун!” — деп максат кылып жүрдүк.
Июнда кайра чакырып калды. Эки күн жок болуп, үчүнчү күнү пайда болуп калдык. Эч кандай тренировка, даярдык, э-э-эч-те-ке-си жок уттук. “Баары бир нарындыктар алабыз”, — деп келип эле, катышып калдык. 17 бала келгенбиз, 18 медаль алып кеттик.
Кол күрөшүү боюнча оң кол, сол кол деп бөлүнөт. Эки колум тең биринчи орун алып алдым, эки алтын медаль. Анан штанга көтөрүү боюнча экинчи орунга түшүп калдым. Төртүнчү категорияда ядро ыргытыш боюнча да алып кетмекмин. Колум түздөлүп калган да, любой нерсени ыргытам. Жетпей калганда, бир нерсени ыргытканда, меники жетет. Төртүнчүсүнө уже катыштырбай койду: “Болбойт сиздики, медалдын баарын алып кетесиз, коюңузчу”. “А, болуптур”, — дедим.
Кол күрөшүү боюнча оң кол, сол кол деп бөлүнөт. Эки колум тең биринчи орун алып алдым, эки алтын медаль. Анан штанга көтөрүү боюнча экинчи орунга түшүп калдым. Төртүнчү категорияда ядро ыргытыш боюнча да алып кетмекмин. Колум түздөлүп калган да, любой нерсени ыргытам. Жетпей калганда, бир нерсени ыргытканда, меники жетет. Төртүнчүсүнө уже катыштырбай койду: “Болбойт сиздики, медалдын баарын алып кетесиз, коюңузчу”. “А, болуптур”, — дедим.
— Өмүрүңуздө биринчи жолу мелдешке катышып эле, утуп кеттиңизби?
— Ооба. Бир чети — кубанычтык. Бир чети таң калдык: “Өзүбүз өзү күчтүү турбайбызбы” деп. Балдардын арасында кыздардан, аял-жолдоштордон жалгыз эле мен экенмин.
Азыр тренировка жасап, дүйнөлүккө Кыргызстандын атынан кете жатабыз. Алматы шаарында болот. 12 спортсмендин арасынан Нарындан азыр эки адам катышып жатабыз. Мен анан Нурсултан деген бала. Кулагы укпайт.
— Ооба. Бир чети — кубанычтык. Бир чети таң калдык: “Өзүбүз өзү күчтүү турбайбызбы” деп. Балдардын арасында кыздардан, аял-жолдоштордон жалгыз эле мен экенмин.
Азыр тренировка жасап, дүйнөлүккө Кыргызстандын атынан кете жатабыз. Алматы шаарында болот. 12 спортсмендин арасынан Нарындан азыр эки адам катышып жатабыз. Мен анан Нурсултан деген бала. Кулагы укпайт.
— С чего у вас начался армрестлинг?
— Это еще в марте 2023-го. По времени мы не успевали, нас не допустили. И так мы досадовали: “Что не так с нарынскими? Кто вместо нас поехал?”.
Спорткомитет устраивает в Бишкеке соревнования. Мы с ними связались и начали биться: “Дайте нам участвовать!? Почему не сообщаете о сроках заведомо?!”. Они: “Руки не переломаются?”. “Переломаются, так переломаются! Что будет, то будет!”. У нас была цель — участвовать.
В июне позвали. Два дня нас не было, мы появились на третий. Выиграли без подготовки, тренировки, с ни-и-ичем. “Все равно мы, нарынские, возьмем”, — с этим приехали участвовать. Нас было 17 человек. Взяли 18 медалей.
В армрестлинге есть деление: правая рука и левая рука. Я заняла первые места двумя руками, две золотые медали. По поднятию штанги опустилась на второе место. Я бы взяла и четвертую категорию по метанию ядра. Руки у меня же наладились, я кидаю любую вещь. Когда не могу до чего-то достать, бросаю — у меня до всего достает. Не дали в этой четвертой категории участвовать: “Нельзя вам, все медали заберете, бросьте”. Я такая: “Ну, хорошо”.
— Это было ваше первое в жизни соревнование, и вы выиграли?
— Да. С одной стороны, радость. С другой удивление: “Оказывается, мы сами по себе сильные”. Среди мужчин я была единственной женщиной.
Сейчас мы тренируемся, выступаем на мировых состязаниях от имени Кыргызстана. Они будут в Алматы. Среди 12 спортсменов двое из Нарына. Я и парень по имени Нурсултан. Он не слышит.
— Сизге спорт эмне берет?
— Кырсыктагандан кийин, кичине кыймыл кире баштаганда, кичинекей баклажкаларга суу куйуп, ошолорду көтөрүп калдым. Аларды чоңойтуп-чоңойтуп отуруп, акырында штанга көтөрүп баштадым. А негизи штанга көтөргөн мага болбойт экен. Анткени менин омурткам жасалма да.
А колубуз мындай карап отурсаң, тренировка экен да. Күнүгө колясканы нары жылдырасың, бери жылдырасың. Ошондо эле күч келет экен да баары бир. Коляска менен кетип бара жатканда эки ийиним кадимкидей ооруп чыгып жатпайбы, колдор талыпчы. Баары бир күчтүү болуп калат экенбиз да.
— Кырсыктагандан кийин, кичине кыймыл кире баштаганда, кичинекей баклажкаларга суу куйуп, ошолорду көтөрүп калдым. Аларды чоңойтуп-чоңойтуп отуруп, акырында штанга көтөрүп баштадым. А негизи штанга көтөргөн мага болбойт экен. Анткени менин омурткам жасалма да.
А колубуз мындай карап отурсаң, тренировка экен да. Күнүгө колясканы нары жылдырасың, бери жылдырасың. Ошондо эле күч келет экен да баары бир. Коляска менен кетип бара жатканда эки ийиним кадимкидей ооруп чыгып жатпайбы, колдор талыпчы. Баары бир күчтүү болуп калат экенбиз да.
— Сизге спорт эмне берет?
— Кырсыктагандан кийин, кичине кыймыл кире баштаганда, кичинекей баклажкаларга суу куйуп, ошолорду көтөрүп калдым. Аларды чоңойтуп-чоңойтуп отуруп, акырында штанга көтөрүп баштадым. А негизи штанга көтөргөн мага болбойт экен. Анткени менин омурткам жасалма да.
А колубуз мындай карап отурсаң, тренировка экен да. Күнүгө колясканы нары жылдырасың, бери жылдырасың. Ошондо эле күч келет экен да баары бир. Коляска менен кетип бара жатканда эки ийиним кадимкидей ооруп чыгып жатпайбы, колдор талыпчы. Баары бир күчтүү болуп калат экенбиз да.
— Кырсыктагандан кийин, кичине кыймыл кире баштаганда, кичинекей баклажкаларга суу куйуп, ошолорду көтөрүп калдым. Аларды чоңойтуп-чоңойтуп отуруп, акырында штанга көтөрүп баштадым. А негизи штанга көтөргөн мага болбойт экен. Анткени менин омурткам жасалма да.
А колубуз мындай карап отурсаң, тренировка экен да. Күнүгө колясканы нары жылдырасың, бери жылдырасың. Ошондо эле күч келет экен да баары бир. Коляска менен кетип бара жатканда эки ийиним кадимкидей ооруп чыгып жатпайбы, колдор талыпчы. Баары бир күчтүү болуп калат экенбиз да.
— Что вам дает спорт?
— После несчастного случая, когда тело уже могло двигаться, я наполняла маленькие баклажечки водой и таскала их. Увеличивая-увеличивая их, в итоге я начала поднимать штангу. А вообще штангу мне нельзя. У меня же искусственный позвоночник.
А руки, если так посмотреть, все время в тренировке. Каждый день двигаешь коляску туда, двигаешь ее сюда. Тогда и происходит напряжение. Я еду в коляске, у меня оба плеча нормально так могут разболеться. Руки, знаешь, устают? И вот так все равно мы оказываемся сильными.
5
5
с нами случилось это
— А, эмечи… Эээ… Эээ… Ну, ладно, азыр сурабай эле коеюн…
Какен эже игриво расплывается теплой улыбкой:
— Сура.
— Авария. Кандай болду эле?
— 26-январда. 2016-жылы.
Бизде Нарын облусунда пенсия боюнча тоолуу шартты алып салабыз деп жаткан. Ошол убакытта митинг болуп, митингден Ат-Башы району боюнча кайрылуу алып, бул жакка Бабановго келе жатканбыз. Кеч чыгып калдык. Келе жатканда Кубакыдан эметип кеттик. Ошол жактан болуп калдык. Жай келе жатканбыз. Машина эмне болду билбейм. Запись жок да эң негизгиси.
— Эмнеге Бабановго?
— Премьер-министр болчу да.
— Ммм.
— Негизи ооруп жаткан адамга дары-дармектен көрөчү, мээрим керек болуп калат экен. Жылуу сөз адамды айыктырат.
— Айрыкча жалгыз калгандабы?
— Ии.
— Ошол окуядан кийин кайсы сөздөр эсиңизде калган? Жакшыларын, жамандарын да айтып кетсеңиз болот. Эстей алсаңыз.
— Негизи эстегим келбейт. Эстегим да келе албайт.
Какен эже игриво расплывается теплой улыбкой:
— Сура.
— Авария. Кандай болду эле?
— 26-январда. 2016-жылы.
Бизде Нарын облусунда пенсия боюнча тоолуу шартты алып салабыз деп жаткан. Ошол убакытта митинг болуп, митингден Ат-Башы району боюнча кайрылуу алып, бул жакка Бабановго келе жатканбыз. Кеч чыгып калдык. Келе жатканда Кубакыдан эметип кеттик. Ошол жактан болуп калдык. Жай келе жатканбыз. Машина эмне болду билбейм. Запись жок да эң негизгиси.
— Эмнеге Бабановго?
— Премьер-министр болчу да.
— Ммм.
— Негизи ооруп жаткан адамга дары-дармектен көрөчү, мээрим керек болуп калат экен. Жылуу сөз адамды айыктырат.
— Айрыкча жалгыз калгандабы?
— Ии.
— Ошол окуядан кийин кайсы сөздөр эсиңизде калган? Жакшыларын, жамандарын да айтып кетсеңиз болот. Эстей алсаңыз.
— Негизи эстегим келбейт. Эстегим да келе албайт.
— А, эмечи… Эээ… Эээ… Ну, ладно, азыр сурабай эле коеюн…
Какен эже игриво расплывается теплой улыбкой:
— Сура.
— Авария. Кандай болду эле?
— 26-январда. 2016-жылы.
Бизде Нарын облусунда пенсия боюнча тоолуу шартты алып салабыз деп жаткан. Ошол убакытта митинг болуп, митингден Ат-Башы району боюнча кайрылуу алып, бул жакка Бабановго келе жатканбыз. Кеч чыгып калдык. Келе жатканда Кубакыдан эметип кеттик. Ошол жактан болуп калдык. Жай келе жатканбыз. Машина эмне болду билбейм. Запись жок да эң негизгиси.
— Эмнеге Бабановго?
— Премьер-министр болчу да.
— Ммм.
— Негизи ооруп жаткан адамга дары-дармектен көрөчү, мээрим керек болуп калат экен. Жылуу сөз адамды айыктырат.
— Айрыкча жалгыз калгандабы?
— Ии.
— Ошол окуядан кийин кайсы сөздөр эсиңизде калган? Жакшыларын, жамандарын да айтып кетсеңиз болот. Эстей алсаңыз.
— Негизи эстегим келбейт. Эстегим да келе албайт.
Какен эже игриво расплывается теплой улыбкой:
— Сура.
— Авария. Кандай болду эле?
— 26-январда. 2016-жылы.
Бизде Нарын облусунда пенсия боюнча тоолуу шартты алып салабыз деп жаткан. Ошол убакытта митинг болуп, митингден Ат-Башы району боюнча кайрылуу алып, бул жакка Бабановго келе жатканбыз. Кеч чыгып калдык. Келе жатканда Кубакыдан эметип кеттик. Ошол жактан болуп калдык. Жай келе жатканбыз. Машина эмне болду билбейм. Запись жок да эң негизгиси.
— Эмнеге Бабановго?
— Премьер-министр болчу да.
— Ммм.
— Негизи ооруп жаткан адамга дары-дармектен көрөчү, мээрим керек болуп калат экен. Жылуу сөз адамды айыктырат.
— Айрыкча жалгыз калгандабы?
— Ии.
— Ошол окуядан кийин кайсы сөздөр эсиңизде калган? Жакшыларын, жамандарын да айтып кетсеңиз болот. Эстей алсаңыз.
— Негизи эстегим келбейт. Эстегим да келе албайт.
— Ааа… Это… Эээ… Эээ… Ну ладно, не буду спрашивать сейчас…
Какен эже ойноктогон көздөрү менен жылуу жылмая:
— Спрашивай.
— Авария. Как она случилась?
— 26 января. 2016-го года.
Захотели убрать дополнительные пенсионные выплаты по признаку высокогорья в Нарынской области. Тогда был митинг. На митинге мы собрали обращение по Ат-Башынскому району, везли его сюда к Бабанову. Поздно выехали. На перевале Кубакы с нами случилось это. Ехали мы тихо. Не знаю, что произошло с машиной. Самое главное, нет записи.
Захотели убрать дополнительные пенсионные выплаты по признаку высокогорья в Нарынской области. Тогда был митинг. На митинге мы собрали обращение по Ат-Башынскому району, везли его сюда к Бабанову. Поздно выехали. На перевале Кубакы с нами случилось это. Ехали мы тихо. Не знаю, что произошло с машиной. Самое главное, нет записи.
— Почему Бабанову?
— Он же был премьер-министром.
— Когда человек болеет, первее лекарств ему необходимой оказывается любовь. Теплое слово вылечивает человека.
— Особенно, когда он остается один?
— Какие слова после того случая остались в вашей памяти? Можно и хорошие, и плохие. Если можете вспомнить.
— Вообще, не хочу вспоминать. Да и не могу.
Өлө ыйлап жатам. Өлө ыйлап жатсам, “Эмне болду сага? Сен деген бийиктикти багындырып жатасың, сен канча деген нерселерди жасап жатасың. Сен деген дүлөй бол, сокур бол. Анан артыңды такыр караба. Артка кылчайсаң, бүттү, тайгаланып кетесиң. Жолуңдун баары тайгалак артыңда. Алдыга кете бер. Душмандар мындан да көбөйөт сага. Душмандарың канча көп болсо, ийгилигиң ошончо көп болот. Жаман сөзгө эч качан маани бербе”. Ушул бир эженин сөзү мага жагып калды да.
“Чын эле” деп калдым. Болбосо — нерв болуп, давлением көтөрүлүп, ызылдап эле жатчумун.
Смиренность и неукротимость характера солируют друг другу.
— Кайгырып жатканда, баракка жазып коюш керек экенин кийин билип калдым. Анан кайгыма өзүмө өзүм жооп беришим керек экем. Ошондо какой-то бир нерсе болот экен. Бирөө да айткан ошону. Жазып көрсөм, туура чыгып калды. Мисалы, көздөрүмөн жаш агып жатканда, бирдеме-сирдеме деп жаздым. Бир канча убакыттан кийин ошону окуп: “Эмнеге көзүңөн жаш тамгызасың?”. Кайра өзүмө ответ бердим.
Смех человека с серьезным опытом.
Смиренность и неукротимость характера солируют друг другу.
— Кайгырып жатканда, баракка жазып коюш керек экенин кийин билип калдым. Анан кайгыма өзүмө өзүм жооп беришим керек экем. Ошондо какой-то бир нерсе болот экен. Бирөө да айткан ошону. Жазып көрсөм, туура чыгып калды. Мисалы, көздөрүмөн жаш агып жатканда, бирдеме-сирдеме деп жаздым. Бир канча убакыттан кийин ошону окуп: “Эмнеге көзүңөн жаш тамгызасың?”. Кайра өзүмө ответ бердим.
Смех человека с серьезным опытом.
Өлө ыйлап жатам. Өлө ыйлап жатсам, “Эмне болду сага? Сен деген бийиктикти багындырып жатасың, сен канча деген нерселерди жасап жатасың. Сен деген дүлөй бол, сокур бол. Анан артыңды такыр караба. Артка кылчайсаң, бүттү, тайгаланып кетесиң. Жолуңдун баары тайгалак артыңда. Алдыга кете бер. Душмандар мындан да көбөйөт сага. Душмандарың канча көп болсо, ийгилигиң ошончо көп болот. Жаман сөзгө эч качан маани бербе”. Ушул бир эженин сөзү мага жагып калды да.
“Чын эле” деп калдым. Болбосо — нерв болуп, давлением көтөрүлүп, ызылдап эле жатчумун.
Смиренность и неукротимость характера солируют друг другу.
— Кайгырып жатканда, баракка жазып коюш керек экенин кийин билип калдым. Анан кайгыма өзүмө өзүм жооп беришим керек экем. Ошондо какой-то бир нерсе болот экен. Бирөө да айткан ошону. Жазып көрсөм, туура чыгып калды. Мисалы, көздөрүмөн жаш агып жатканда, бирдеме-сирдеме деп жаздым. Бир канча убакыттан кийин ошону окуп: “Эмнеге көзүңөн жаш тамгызасың?”. Кайра өзүмө ответ бердим.
Смех человека с серьезным опытом.
Смиренность и неукротимость характера солируют друг другу.
— Кайгырып жатканда, баракка жазып коюш керек экенин кийин билип калдым. Анан кайгыма өзүмө өзүм жооп беришим керек экем. Ошондо какой-то бир нерсе болот экен. Бирөө да айткан ошону. Жазып көрсөм, туура чыгып калды. Мисалы, көздөрүмөн жаш агып жатканда, бирдеме-сирдеме деп жаздым. Бир канча убакыттан кийин ошону окуп: “Эмнеге көзүңөн жаш тамгызасың?”. Кайра өзүмө ответ бердим.
Смех человека с серьезным опытом.
Все время каждый говорил свое. Мне прилетело многое, что ранило меня и мое сердце. Попав в беду, начинаешь разбираться в людях. Людей становится считанное количество. Я узнала, кто есть кто.
Сильно плачу. И вот когда я сильно плакала, мне понравились слова одной эже: “Ты чего? Ты покоряешь вершину, ты столькое делаешь. Будь немой, будь слепой. И ни за что не оборачивайся. Вильнешь назад, все, подскользнешься. Вся дорога сзади, она скользкая. Иди вперед. Врагов у тебя будет еще больше. Сколько много их будет у тебя, столько много будет достижений. Никогда не придавай значения плохим словам”.
Я подумала: “И вправду”. А то было столько нервов, давление вверх, нутро бурлило.
Какен эжеде кичи пейилдик менен мүнөзүнүн кажыбас-кайраттуулугу бири-бирин толуктап турат.
Позже я поняла: когда берет тоска, надо писать на бумаге. И после держать перед собой ответ по этой тоске. Тогда что-то происходит. Это мне тоже кое-кто сказал. Я проверила, так оно и вышло. Например, когда у меня текли слезы, я написала: так-то и так-то. Спустя время, прочитав я спросила себя: “По чему, почему ты льешь слезы?”. Сама себе ответила на вопрос.
Олуттуу тажрыйбасы бар адамдын күлкүсү жаңырды.
Нарын шаарында. В городе Нарын
Фото: Баястан Сабыров
Фото: Баястан Сабыров
6
6
не поддерживаем связь (подразумеваемый смысл)
мы "нуль-нуль" (дословно)
— Балам деп айтып калдыңыз...
— Эки балам бар болчу. Бир балам былтыр каза болуп калды. Жүрөктөн приступ. Кичүү балам болсо, ал бар. Нарында турат. 4 неберем бар. Улуусу университетте окуйт. Кичүүсү 1,5 жашта.
Элдер ошондой суроо беришет да: “Эмнеге жалгыз жашайсың?”, “Эмнеге балаңыз менен келиниңиз келип эле кетип турат?”.
(Кокетливо): Бул кызык сурообу?
— Ммм. (Согласие)
— Мен жалгыз жашайм. Себеби кам көрчүлөр көбөйүп кетет. Кыймылдабай калам. Мага кыймыл керек. Мен жашоодо өзүмө окшогон адамга түрткү беришим керек. Дагы өзүмдү көрсөтүшүм керек.
А тигилер менен жашасам, неберем тигини алып берип коет, муну алып берип коет. Мени жөн коюшпайт. Анан кыймылым жоголо баштайт, мен ооруй баштайм.
А мен свободно азыр. Неберелерим келип турат. Келин, уулум келип турат. Каалаган убагында. Бирок “Келбей эле койгула”, — деп айтам. “Даже телефондон звонить этпегиле”. Абдан важный нерсе болбосо, “нөл-нөлбүз” да.
Адамга биринчи ирет кыймыл керек. Анан, бүттү, мээримдүү, жылуу сөз.
— Эки балам бар болчу. Бир балам былтыр каза болуп калды. Жүрөктөн приступ. Кичүү балам болсо, ал бар. Нарында турат. 4 неберем бар. Улуусу университетте окуйт. Кичүүсү 1,5 жашта.
Элдер ошондой суроо беришет да: “Эмнеге жалгыз жашайсың?”, “Эмнеге балаңыз менен келиниңиз келип эле кетип турат?”.
(Кокетливо): Бул кызык сурообу?
— Ммм. (Согласие)
— Мен жалгыз жашайм. Себеби кам көрчүлөр көбөйүп кетет. Кыймылдабай калам. Мага кыймыл керек. Мен жашоодо өзүмө окшогон адамга түрткү беришим керек. Дагы өзүмдү көрсөтүшүм керек.
А тигилер менен жашасам, неберем тигини алып берип коет, муну алып берип коет. Мени жөн коюшпайт. Анан кыймылым жоголо баштайт, мен ооруй баштайм.
А мен свободно азыр. Неберелерим келип турат. Келин, уулум келип турат. Каалаган убагында. Бирок “Келбей эле койгула”, — деп айтам. “Даже телефондон звонить этпегиле”. Абдан важный нерсе болбосо, “нөл-нөлбүз” да.
Адамга биринчи ирет кыймыл керек. Анан, бүттү, мээримдүү, жылуу сөз.
— Балам деп айтып калдыңыз...
— Эки балам бар болчу. Бир балам былтыр каза болуп калды. Жүрөктөн приступ. Кичүү балам болсо, ал бар. Нарында турат. 4 неберем бар. Улуусу университетте окуйт. Кичүүсү 1,5 жашта.
Элдер ошондой суроо беришет да: “Эмнеге жалгыз жашайсың?”, “Эмнеге балаңыз менен келиниңиз келип эле кетип турат?”.
(Кокетливо): Бул кызык сурообу?
— Ммм. (Согласие)
— Мен жалгыз жашайм. Себеби кам көрчүлөр көбөйүп кетет. Кыймылдабай калам. Мага кыймыл керек. Мен жашоодо өзүмө окшогон адамга түрткү беришим керек. Дагы өзүмдү көрсөтүшүм керек.
А тигилер менен жашасам, неберем тигини алып берип коет, муну алып берип коет. Мени жөн коюшпайт. Анан кыймылым жоголо баштайт, мен ооруй баштайм.
А мен свободно азыр. Неберелерим келип турат. Келин, уулум келип турат. Каалаган убагында. Бирок “Келбей эле койгула”, — деп айтам. “Даже телефондон звонить этпегиле”. Абдан важный нерсе болбосо, “нөл-нөлбүз” да.
Адамга биринчи ирет кыймыл керек. Анан, бүттү, мээримдүү, жылуу сөз.
— Эки балам бар болчу. Бир балам былтыр каза болуп калды. Жүрөктөн приступ. Кичүү балам болсо, ал бар. Нарында турат. 4 неберем бар. Улуусу университетте окуйт. Кичүүсү 1,5 жашта.
Элдер ошондой суроо беришет да: “Эмнеге жалгыз жашайсың?”, “Эмнеге балаңыз менен келиниңиз келип эле кетип турат?”.
(Кокетливо): Бул кызык сурообу?
— Ммм. (Согласие)
— Мен жалгыз жашайм. Себеби кам көрчүлөр көбөйүп кетет. Кыймылдабай калам. Мага кыймыл керек. Мен жашоодо өзүмө окшогон адамга түрткү беришим керек. Дагы өзүмдү көрсөтүшүм керек.
А тигилер менен жашасам, неберем тигини алып берип коет, муну алып берип коет. Мени жөн коюшпайт. Анан кыймылым жоголо баштайт, мен ооруй баштайм.
А мен свободно азыр. Неберелерим келип турат. Келин, уулум келип турат. Каалаган убагында. Бирок “Келбей эле койгула”, — деп айтам. “Даже телефондон звонить этпегиле”. Абдан важный нерсе болбосо, “нөл-нөлбүз” да.
Адамга биринчи ирет кыймыл керек. Анан, бүттү, мээримдүү, жылуу сөз.
— Вы упомянули сына...
— У меня было два сына. В прошлом году один скончался. Сердечный приступ. Младший сын — он есть. Живет в Нарыне. У меня 4 внука. Старший учится в университете. Младшему 1,5 года.
Люди спрашивают: “Почему ты живешь одна? Почему твои сын и невестка только приходят-уходят?”.
(Кылыктана)
Это интересный вопрос?
(Макулдук)
— Я живу одна. Иначе опекающих становится много. Я перестаю двигаться. Мне нужно двигаться. Я в своей жизни должна дать толчок похожим на меня. Я должна еще себя показать.
А если я буду жить с ними, внук это подаст, то подаст. Они не оставят меня в покое. Активность пропадет, я начну болеть.
А я сейчас свободно. Внуки приходят ко мне. Невестка, сын приходят. В любое время. Но я говорю им не приходить. Даже не звонить. Если ничего важного, мы на “нуль-нуль” связи.
Прежде всего человеку нужно движение. И — все — теплые слова.
— Как вы передвигаетесь по городу?
— Передвигаться в одиночку я научилась у Розы, у тех же девочек. Иначе, если рядом никого не было, я ни туда, ни сюда не могла выбраться. Боялась. Сейчас я потихоньку учусь. Но вон то все еще есть у меня: у меня, оказывается, стало много-много чувства страха.
А те не боятся. Они куда угодно. Когда в Бишкеке не можешь куда-то подняться, до чего-то дотянуться, найдутся те, кто помогут. В Нарыне, наоборот, на человека в коляске таращатся без конца. “Бедолага, сидела бы дома. Что она делает здесь?” — откровенная неприязнь и упреки.
По городу Нарын компания “Жорго” дала нам скидки в 50%. Но если каждый день передвигаться на такси, у нас не остается денег. Если пользоваться электронной коляской, то дороги тут и там неровные. Мы проваливаемся то в ямы, то в обрывы. Элементарно невозможно попасть в мэрию. Попасть в мэрию — проблема. В мэрию.
— Пандус жок да, ээ?
— Пандус жасап койгон. Ага көз тийип кетпесин.
Здесь уже я в ответ протягиваю свою улыбку. Люблю какшык. Ужас, как он к лицу Кыргызстану.
— Ал пандусту дагы бир акцияга чыгып, ошол аркылуу күткөнбүз.
А негизи Нарын шаарында үч жери бизге доступно: университеттики, “Ага Хандыкы”, поликлиниканыкы. Башка жерлер биз үчүн эмес. Баягы күнү ЦОНго бардым, учуп кете жаздадым. “Экинчи кирбейм” дедим эле, айла жок, жумуштар болгондо ошого кирет экенбиз да.
Мэриядан үйүмдү “Доступный болуп жатабы, эже?” дейт. Өзүм жасап алдым да доступносун. Бийликке улам айта бергенде, өзүбүздүн колубуздан келе турган нерсени өзүбүз жасап алсак болот. Мэрия, администрацияга барып алып эле, аларга догуруна бербей. Жасачу нерселер бар, колубуздан келет. Ар кайсы нерсени бирөөгө эле милдеттендирип койбой, өзүбүз да жасаш керекпиз. Өзүбүз жасай алабыз. Аларга барып айтсам, жасап беришет. Алар милдеттүү.
Бирок менин өз колуман келет. Кандай дейсиң, туурабы?
Рахат Асангулова.
— Пандус жасап койгон. Ага көз тийип кетпесин.
Здесь уже я в ответ протягиваю свою улыбку. Люблю какшык. Ужас, как он к лицу Кыргызстану.
— Ал пандусту дагы бир акцияга чыгып, ошол аркылуу күткөнбүз.
А негизи Нарын шаарында үч жери бизге доступно: университеттики, “Ага Хандыкы”, поликлиниканыкы. Башка жерлер биз үчүн эмес. Баягы күнү ЦОНго бардым, учуп кете жаздадым. “Экинчи кирбейм” дедим эле, айла жок, жумуштар болгондо ошого кирет экенбиз да.
Мэриядан үйүмдү “Доступный болуп жатабы, эже?” дейт. Өзүм жасап алдым да доступносун. Бийликке улам айта бергенде, өзүбүздүн колубуздан келе турган нерсени өзүбүз жасап алсак болот. Мэрия, администрацияга барып алып эле, аларга догуруна бербей. Жасачу нерселер бар, колубуздан келет. Ар кайсы нерсени бирөөгө эле милдеттендирип койбой, өзүбүз да жасаш керекпиз. Өзүбүз жасай алабыз. Аларга барып айтсам, жасап беришет. Алар милдеттүү.
Бирок менин өз колуман келет. Кандай дейсиң, туурабы?
Рахат Асангулова.
— Пандус жок да, ээ?
— Пандус жасап койгон. Ага көз тийип кетпесин.
Здесь уже я в ответ протягиваю свою улыбку. Люблю какшык. Ужас, как он к лицу Кыргызстану.
— Ал пандусту дагы бир акцияга чыгып, ошол аркылуу күткөнбүз.
А негизи Нарын шаарында үч жери бизге доступно: университеттики, “Ага Хандыкы”, поликлиниканыкы. Башка жерлер биз үчүн эмес. Баягы күнү ЦОНго бардым, учуп кете жаздадым. “Экинчи кирбейм” дедим эле, айла жок, жумуштар болгондо ошого кирет экенбиз да.
Мэриядан үйүмдү “Доступный болуп жатабы, эже?” дейт. Өзүм жасап алдым да доступносун. Бийликке улам айта бергенде, өзүбүздүн колубуздан келе турган нерсени өзүбүз жасап алсак болот. Мэрия, администрацияга барып алып эле, аларга догуруна бербей. Жасачу нерселер бар, колубуздан келет. Ар кайсы нерсени бирөөгө эле милдеттендирип койбой, өзүбүз да жасаш керекпиз. Өзүбүз жасай алабыз. Аларга барып айтсам, жасап беришет. Алар милдеттүү.
Бирок менин өз колуман келет. Кандай дейсиң, туурабы?
Рахат Асангулова.
— Пандус жасап койгон. Ага көз тийип кетпесин.
Здесь уже я в ответ протягиваю свою улыбку. Люблю какшык. Ужас, как он к лицу Кыргызстану.
— Ал пандусту дагы бир акцияга чыгып, ошол аркылуу күткөнбүз.
А негизи Нарын шаарында үч жери бизге доступно: университеттики, “Ага Хандыкы”, поликлиниканыкы. Башка жерлер биз үчүн эмес. Баягы күнү ЦОНго бардым, учуп кете жаздадым. “Экинчи кирбейм” дедим эле, айла жок, жумуштар болгондо ошого кирет экенбиз да.
Мэриядан үйүмдү “Доступный болуп жатабы, эже?” дейт. Өзүм жасап алдым да доступносун. Бийликке улам айта бергенде, өзүбүздүн колубуздан келе турган нерсени өзүбүз жасап алсак болот. Мэрия, администрацияга барып алып эле, аларга догуруна бербей. Жасачу нерселер бар, колубуздан келет. Ар кайсы нерсени бирөөгө эле милдеттендирип койбой, өзүбүз да жасаш керекпиз. Өзүбүз жасай алабыз. Аларга барып айтсам, жасап беришет. Алар милдеттүү.
Бирок менин өз колуман келет. Кандай дейсиң, туурабы?
Рахат Асангулова.
— Нет пандуса, да?
— Пандус сделали. Так, чтоб его не сглазило.
Бул жерде мен буга жооп катары жылмайып койдум. Какшыкты жактырам. Ужас, бул Кыргызстанга кандай жарашыктуу.
Какшык — манера ехидного упрека, вариант сарказма (чаще "народного")
— Этот пандус мы добились через одну акцию.
А вообще в городе Нарын нам доступны 3 места: университет, “Ага Хан”, поликлиника. Остальные места не для нас. Недавно была в ЦОНе, чуть не улетела. Думала, больше ни ногой, но что поделать, мы вынуждены идти в это место по делам.
А вообще в городе Нарын нам доступны 3 места: университет, “Ага Хан”, поликлиника. Остальные места не для нас. Недавно была в ЦОНе, чуть не улетела. Думала, больше ни ногой, но что поделать, мы вынуждены идти в это место по делам.
В мэрии спрашивают: есть ли “доступность” в моем доме. Так я сама ее сделала — эту доступность. Чем постоянно проситься у власти, чем набрасываться на мэрию, администрацию, что можно сделать самим, то лучше сделать самим. Есть вещи, которые надо сделать — они нам по рукам. Не вешая все в обязанность другим, и мы должны делать. Мы можем делать. Да, если я пойду и скажу им, они сделают. Они обязаны.
Но мне и самой по рукам. Что скажешь, правильно?
Интервью 2023-жылы баш оона айында жазылган.
Интервью от августа 2023 года.
Текст написан в мае 2024 года.
Текст 2024-жылдын бугу айында жазылган.
Интервью 2023-жылы баш оона айында жазылган.
Интервью от августа 2023 года.
Текст написан в мае 2024 года.
Текст 2024-жылдын бугу айында жазылган.
"Кадам" ким тарабынан жасалган:
Идея, менеджмент, продюсерлик иш — Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция — Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер — Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт — Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү — "Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование — Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция — Рахат Асангулова
Портреты из крышек — Дмитрий Петровский
Видео и фото — Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке компании «Шоро»
Идея, менеджмент, продюсерлик иш — Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция — Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер — Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт — Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү — "Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование — Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция — Рахат Асангулова
Портреты из крышек — Дмитрий Петровский
Видео и фото — Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке компании «Шоро»
"Кадам" ким тарабынан жасалган:
Идея, менеджмент, продюсерлик иш —
Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция —
Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер —
Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт —
Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү —
"Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование —
Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция —
Рахат Асангулова
Портреты из крышек —
Дмитрий Петровский
Видео и фото —
Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке
компании «Шоро»
Идея, менеджмент, продюсерлик иш —
Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция —
Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер —
Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт —
Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү —
"Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование —
Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция —
Рахат Асангулова
Портреты из крышек —
Дмитрий Петровский
Видео и фото —
Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке
компании «Шоро»
©"Кадам", 2024. Бишкек, Кыргызстан. Концептуалдык, тексттик, фото жана видео материалдарды, дизайн жана тариздөө элементтерин кандай гана болбосун пайдаланууга же көчүрүүгө укук ээсинин уруксаты менен гана жана булакка шилтеме берүү менен гана жол берилет: http://kadam.to/naryn
©«Кадам», 2024. Бишкек, Кыргызстан. Любое использование либо копирование концепции, текстовых, фото и видеоматериалов, элементов дизайна и оформления допускается лишь с разрешения правообладателя и только со ссылкой на источник: http://kadam.to/naryn
©"Кадам", 2024. Бишкек, Кыргызстан. Концептуалдык, тексттик, фото жана видео материалдарды, дизайн жана тариздөө элементтерин кандай гана болбосун пайдаланууга же көчүрүүгө укук ээсинин уруксаты менен гана жана булакка шилтеме берүү менен гана жол берилет: http://kadam.to/naryn
©«Кадам», 2024. Бишкек, Кыргызстан. Любое использование либо копирование концепции, текстовых, фото и видеоматериалов, элементов дизайна и оформления допускается лишь с разрешения правообладателя и только со ссылкой на источник: http://kadam.to/naryn