Оживить неживое
Окуунун убактысы: 20 минут.
Шашылбай шашкыла.
Время чтения: 20 минут.
Торопитесь не спеша.
Окуунун убактысы: 20 минут.
Шашылбай шашкыла.
Время чтения: 20 минут.
Торопитесь не спеша.
Бул текст 2 тилде. Курсорду түшүнбөгөн бөлүктөрүнүн үстүнө алып барсаңыз, котормо пайда болот.
Этот текст на 2 языках. Наведите курсор на непонятные вам части — всплывет перевод.
Бул текст 2 тилде. Курсорду түшүнбөгөн бөлүктөрүнүн үстүнө алып барсаңыз, котормо пайда болот.
Этот текст на 2 языках. Наведите курсор на непонятные вам части — всплывет перевод.
«Пусть звучит как звучит. Пока не зазвучит, как зазвучит». Если подумать о главном герое Оша, кандидатом может быть некто великий. Например, голос. Неповторимое звучание этого места растекается сетью арыков и разносит свою аудиальную самобытность сквозь время и пространство. Языком своих носителей. Ошский голос едва ли принадлежит кому-то одному — этот колодец культурный. То есть, общий.
Певица Гульшада Таласова — черпательница этого источника. Она — артистка 2 важных городских сцен. Первая из них — Филармония имени Рыспая Абдыкадырова, чей аккордеон вырастивший его Ош берет себе в символы (и замечательно делает).
Певица Гульшада Таласова — черпательница этого источника. Она — артистка 2 важных городских сцен. Первая из них — Филармония имени Рыспая Абдыкадырова, чей аккордеон вырастивший его Ош берет себе в символы (и замечательно делает).
"Угулмайынча угулгандай угула берсин". Оштун каарманы тууралуу ойлогондо чыгаан адам деген мүнөздөмө бересиң. Мисалы, үнү. Бул жердин кайталангыс үнү арыктардын тармагы аркылуу таралып, анын угуучу оригиналдуулугун убакыт жана мейкиндик аркылуу таратат. Оштун үнү бир эле адамга таандык эмес — бул маданий кудук. Башкача айтканда, жалпы.
Ырчы Гульшада Таласова бул булактын алып жүрүүчүсү. Ал шаардагы эки маанилүү сахна артисти. Биринчиси Рыспай Абдыкадыров атындагы филармония болсо, экинчи сахнада эч кандай көрүнүш жок, ошондуктан ал баа жеткис.
«Голосом своим надо управлять. Контролируешь»
Вторая сцена не имеет сцены — оттого бесценная. У Ошского кукольного театра имени Надырбека Шамурзаева нет здания и популярности, у него есть жизнь. 22 года Гульшада давала свой голос его куклам. Одушевляя неодушевленных, она стала связью между мирами. То есть, проводницей. У нее самой насчет этого мнение поскромнее.
Интервью Гульшада дает в Кыргыздрамтеатре имени Султана Ибраимова. Через служебный вход мы движемся этаж за этажом. “Репетиция жүрүп жатат!” — по дороге встречается предупреждение, вынесенное позднесоветским, но все еще красным шрифтом. Крутые повороты в узких коридорах глотают нас в комнату с кладовой. Это и есть кукольный театр. Читки, репетиции, бутафория — целая кузница в одном квадрате. По всему периметру у потолка висят фигуры — их десятки. А будто сотни. Они, без сомнения, смотрят на нас. Возможно, мы в храме.
Интервью Гульшада дает в Кыргыздрамтеатре имени Султана Ибраимова. Через служебный вход мы движемся этаж за этажом. “Репетиция жүрүп жатат!” — по дороге встречается предупреждение, вынесенное позднесоветским, но все еще красным шрифтом. Крутые повороты в узких коридорах глотают нас в комнату с кладовой. Это и есть кукольный театр. Читки, репетиции, бутафория — целая кузница в одном квадрате. По всему периметру у потолка висят фигуры — их десятки. А будто сотни. Они, без сомнения, смотрят на нас. Возможно, мы в храме.
Надырбек Шамурзаев атындагы Ош куурчак театрынын имараты да, атак-даңкы да жок, бирок “жашоосу” бар. Гульшада бул жерде 22 жыл бою куурчактарга үн берип келген. Жансыздарды жандантып, ал ааламдардын ортосундагы байланыш болуп калды. Башкача айтканда, жол көрсөтүүчү боло алды. Бирок анын бул жөнүндө пикири өтө жупуну.
«Идет репетиция!»
Гульшада маекти Султан Ибраимов атындагы Кыргыз драма театрында берди. Кызматкерлер кире турган каалга аркылуу тепкичтен тепкичке чыгып келаттык.
“Репетиция жүрүп жатат!” — жолдо совет доорундагыдай, кызыл шрифт менен белгиленген эскертүү илинген. Тар коридорлордогу кескин бурулуштар бизди кампасы бар бөлмөгө жетеледи. Куурчак театры ушул жер экен. Текст окуулар, репетициялар, декорация – бир аянтта бүтүндөй бир устакана. Шыпты толук ээлеп ондогон фигуралар илинип турат. Жок, жүздөгөн окшойт. Алар бизди карап турганында шек жок. Кудум биз чиркөөдө жүргөндөйбүз.
Фото: Баястан Сабыров.
Фото: Баястан Сабыров.
— Оштогу куурчак театры жөнүндө биринчи угушум. Башынан таанышайын.
— Быйыл 33 жыл. Надырбек Шамурзаев атындагы Ош облусттук куурчак театры 1991-жылы, 6-ноябрда ачылды. Ошол Надырбек Шамурзаев тарабынан. Бул кишинин аты кийин берилди. Ал Султан Ибраимов атындагы Ош драмтеатрда канча жыл директор болуп турду. Ошонун арасында эле бул жерде куурчак театрын ачып негиздеди.
Ошондон бери абдан үзүрлүү эмгектенип келе жатышат. Келе жатканбыз! (смех). Бул жактан кеткениме… Былтыр кеттим окшойт, ээ? Бир жылдан өтүп калыптыр. Эки тарапка тең иштечүмүн: бул жакта толук, Филармонияда жарым ставкада. Физически үлгүрбөй каласың да. Анан жаман көрүнбөйүн деп эле (снова смех), бир жакты алып кетейин деп чечтим. Өткөн жылдан баштап толук Филармонияда гана иштей баштадым.
А куурчак театрда иштегенибизге 22 жылдын жүзү болуптур да… Эмгектенип…
Гульшада смотрит в потолок как на монтажный экран со всей своей предыдущей жизнью. Она открыла сандык памяти. На ее лице только остывает след от раскатистого и при этом смущенного, в чем-то даже кокетливого смеха. К нему она обращается снова и снова. Может, смех — способ привыкнуть к интервью, нелегкой форме саморевизии. Может — способ привыкнуть к самой жизни.
— Эңсеп барган жокмун. Кокустан эле барып калгандай болдум. Ишке кызыгып жүрүп, 20 жылдан ашуун убакыт билинбей өтүп кетиптир. Кийин куурчактарга болгон сүйүү болду да.
Кабылан-Көл деген айылда төрөлгөм. Ош облусунун Алай районунда. Өзүм Филармонияда 1997-жылы баштаганмын. Бул жакка 2001 келдим. Ош мамлекеттик университетинин искусство факультетин бүтүргөм. Кесибим — музыка мугалими. Мугалим болбодум, бирок музыкага ооп кеттим. Кичинекей кезимен эле ырга жакын болчумун. “Тагдырдын буйругу менен” деп коелу жансыз куклаларга… (поправляет себя) куурчактарга жан киргизип иштеп калдым.
Көптөгөн пьесаларды окуп, ролдорду аткарып жүрдүк… Эх-х-х… (медленно оттягивается к спинке дивана, глубина которого не дает этого сделать; изящно возвращается в исходное) Дагы эмнени айтсам?
— Быйыл 33 жыл. Надырбек Шамурзаев атындагы Ош облусттук куурчак театры 1991-жылы, 6-ноябрда ачылды. Ошол Надырбек Шамурзаев тарабынан. Бул кишинин аты кийин берилди. Ал Султан Ибраимов атындагы Ош драмтеатрда канча жыл директор болуп турду. Ошонун арасында эле бул жерде куурчак театрын ачып негиздеди.
Ошондон бери абдан үзүрлүү эмгектенип келе жатышат. Келе жатканбыз! (смех). Бул жактан кеткениме… Былтыр кеттим окшойт, ээ? Бир жылдан өтүп калыптыр. Эки тарапка тең иштечүмүн: бул жакта толук, Филармонияда жарым ставкада. Физически үлгүрбөй каласың да. Анан жаман көрүнбөйүн деп эле (снова смех), бир жакты алып кетейин деп чечтим. Өткөн жылдан баштап толук Филармонияда гана иштей баштадым.
А куурчак театрда иштегенибизге 22 жылдын жүзү болуптур да… Эмгектенип…
Гульшада смотрит в потолок как на монтажный экран со всей своей предыдущей жизнью. Она открыла сандык памяти. На ее лице только остывает след от раскатистого и при этом смущенного, в чем-то даже кокетливого смеха. К нему она обращается снова и снова. Может, смех — способ привыкнуть к интервью, нелегкой форме саморевизии. Может — способ привыкнуть к самой жизни.
— Эңсеп барган жокмун. Кокустан эле барып калгандай болдум. Ишке кызыгып жүрүп, 20 жылдан ашуун убакыт билинбей өтүп кетиптир. Кийин куурчактарга болгон сүйүү болду да.
Кабылан-Көл деген айылда төрөлгөм. Ош облусунун Алай районунда. Өзүм Филармонияда 1997-жылы баштаганмын. Бул жакка 2001 келдим. Ош мамлекеттик университетинин искусство факультетин бүтүргөм. Кесибим — музыка мугалими. Мугалим болбодум, бирок музыкага ооп кеттим. Кичинекей кезимен эле ырга жакын болчумун. “Тагдырдын буйругу менен” деп коелу жансыз куклаларга… (поправляет себя) куурчактарга жан киргизип иштеп калдым.
Көптөгөн пьесаларды окуп, ролдорду аткарып жүрдүк… Эх-х-х… (медленно оттягивается к спинке дивана, глубина которого не дает этого сделать; изящно возвращается в исходное) Дагы эмнени айтсам?
— Впервые слышу о кукольном театре в Оше. Давайте знакомиться с самого начала.
— В этом году ему 33 года. Ошский областной кукольный театр им. Надырбека Шамурзаева открылся в 1991 году, 6 ноября. По инициативе того самого Надырбека Шамурзаева. Его имя театр получил позже. Он был много лет директором Кыргызского драмтеатра им. Султана Ибраимова. И на его базе создал кукольный.
С тех пор они плодотворно трудятся. Мы трудились!
(күлүп)
Я ушла отсюда… В прошлом году кажется, да? Прошло больше года, оказывается. Я работала в двух местах: здесь целиком, и в Филармонии на полставки. Физически не успеваешь. И чтобы не подводить никого,
(кайрадан күлүп)
решила выбрать что-то одно. С прошлого года работаю в полную в Филармонии.
А в кукольном театре мы проработали 22 года… Трудились…
Гульшада шыпты мурунку жашоосун монтаждаган экрандай тиктеп калды. Ал эсиндегилердин сандыгын ачып жаткансыйт. Бул учурда анын шыңкылдаган, ошол эле маалда уялыңкы, атүгүл кылыктанган күлкүсүнүн изи сууй түштү. Ал ошол күлкүсүнө кайра-кайра кайрылат. Мүмкүн күлкү бул интервьюга көнүүнүн жолу, турмуштук аудиттин татаал формасыдыр. Балким, бул жашоонун өзүнө көнүүнүн бир жолудур.
— Я не пришла сюда намеренно, это вышло случайно. Интерес к работе затянул, и больше 20 лет прошло незаметно. После случилась та любовь, которая случилась — любовь к куклам.
Я родилась в айыле Кабылан-Көл, это в Алайском районе Ошской области. Сама я начала в Филармонии в 1997-м. Сюда пришла в 2001-м. Окончила факультет искусств Ошского государственного. Моя профессия — учительница музыки. Я не стала ею, но пошла за музыкой. С детства была к ней близка. Скажем, «волею судьбы» стала работать,
(өзүн оңдоп)
оживляя неживые куклы.
Сколько спектаклей было прочитано, сколько ролей исполнено…
(акырындык менен дивандын арткы жагына сүйөнүүгө аракет кылып, бирок анын тереңдиги буга жол бербегендиктен кайра баштапкы абалына кайтып келет)
Что еще рассказать?
Фото: Баястан Сабыров.
Фото: Баястан Сабыров.
— Куурчак театры жалаң эле балдарга деп айтса болобу?
— Үстүртөн алганда “балдар үчүн” деп айтылып калат. А бирок куурчак театрда баардык сюжеттер турмуштан алынат. Биз куурчак театр коюп барган жерлерде чоң адамдар көбүрөөк кызыгышат негизинен. Жаш балдарга караганда. Балким, адамдарга куурчак театры туура жолду тандаганга, турмушка тү-ү-үз көз карашта болгонго көп таасир берсе керек.
— О, а эмнеге андай?
— Эми бул каармандар… Кантип айтсам? Балким, балким!... Көрүп жаткан адамдардын өзүн чагылдырып берип жатканыбыз мүмкүн. Кыял-жоруктарын, балдарга же жан-жаныбарларга болгон мамилесин. Табият менен адамдын жуурулушкан жашоосу сүрөттөлүп берет да.
Биздин жан дүйнөбүз өтө назик келет го… Балдардын жан дүйнөсүндөй эле тез таарынабыз, тез капа болуп калабыз, кичине нерсеге тез жазылабыз. Куурчакты көргөндө балалыгыбыз эске түшөт да, эт-бетибизден кетип эле, ошолор менен кошо жуурулушуп, “жашообуз жомоктой эле болсо” деп кыялданат окшойбуз. Жомоктогудай эле баардык нерсе биздин ойубуздай болсо деп…
На ум приходит «Рай у ног матери» Руслана Акуна. Точнее, его популярность. Или «Теңирберди» Асель Жураевой — другой фильм-сказка. Со свежей тягой к этому жанру обращаются не только кыргызские авторы, эта тенденция шагает по кругу — люди по всему миру снова хотят мира.
— Куурчак театрынын имараты болгон эмеспи?
— Жаралгандан эле ушул жерде жашап келе жатат. Ош Кыргыздрамтеатрга квартирант болуп. Жакшы экен бирок… Баягы үйлөнүп, бирок бөлүнө элек баладай да. Ата-энеси менен кошо жашагандай болуп, жашап келе жатат. Эми кудайдан суранып эле келе жатабыз. Канча директорлор келип-кетти. Аракеттерин деле кылып кетишти. “Пара бергиче бара бер” деп барып деле, жазып деле жатышат. Бардыгынын кулагына деле куюп жатышат. Эми билбейм, кандай бир себептен улам имаратка жетишпей келе жатабыз. “Балким, болуп калар жакын ортодо” деп өзүбүз өзүбүздү үмүт менен алдап келе жатабыз.
Куурчактын өзүнүн имараты болгондо, бир жерде заңкайып көрүнүп турганда, элдердин көңүлү да бурулабы дейм. “Балдарыбыз бекер жүргөндөн көрө алып келейик” дейт да. Куурчак театрынын бар-жок экенин Оштун 90 проценти билбейт. “Куурчак театры” деп атып чыккан эмес. Иштейм десем, “Ошто барбы?” деп таң калышат. Эми ушиндай өп-чап жашоо. Иш жүрүп келе жатат.
— Үстүртөн алганда “балдар үчүн” деп айтылып калат. А бирок куурчак театрда баардык сюжеттер турмуштан алынат. Биз куурчак театр коюп барган жерлерде чоң адамдар көбүрөөк кызыгышат негизинен. Жаш балдарга караганда. Балким, адамдарга куурчак театры туура жолду тандаганга, турмушка тү-ү-үз көз карашта болгонго көп таасир берсе керек.
— О, а эмнеге андай?
— Эми бул каармандар… Кантип айтсам? Балким, балким!... Көрүп жаткан адамдардын өзүн чагылдырып берип жатканыбыз мүмкүн. Кыял-жоруктарын, балдарга же жан-жаныбарларга болгон мамилесин. Табият менен адамдын жуурулушкан жашоосу сүрөттөлүп берет да.
Биздин жан дүйнөбүз өтө назик келет го… Балдардын жан дүйнөсүндөй эле тез таарынабыз, тез капа болуп калабыз, кичине нерсеге тез жазылабыз. Куурчакты көргөндө балалыгыбыз эске түшөт да, эт-бетибизден кетип эле, ошолор менен кошо жуурулушуп, “жашообуз жомоктой эле болсо” деп кыялданат окшойбуз. Жомоктогудай эле баардык нерсе биздин ойубуздай болсо деп…
На ум приходит «Рай у ног матери» Руслана Акуна. Точнее, его популярность. Или «Теңирберди» Асель Жураевой — другой фильм-сказка. Со свежей тягой к этому жанру обращаются не только кыргызские авторы, эта тенденция шагает по кругу — люди по всему миру снова хотят мира.
— Куурчак театрынын имараты болгон эмеспи?
— Жаралгандан эле ушул жерде жашап келе жатат. Ош Кыргыздрамтеатрга квартирант болуп. Жакшы экен бирок… Баягы үйлөнүп, бирок бөлүнө элек баладай да. Ата-энеси менен кошо жашагандай болуп, жашап келе жатат. Эми кудайдан суранып эле келе жатабыз. Канча директорлор келип-кетти. Аракеттерин деле кылып кетишти. “Пара бергиче бара бер” деп барып деле, жазып деле жатышат. Бардыгынын кулагына деле куюп жатышат. Эми билбейм, кандай бир себептен улам имаратка жетишпей келе жатабыз. “Балким, болуп калар жакын ортодо” деп өзүбүз өзүбүздү үмүт менен алдап келе жатабыз.
Куурчактын өзүнүн имараты болгондо, бир жерде заңкайып көрүнүп турганда, элдердин көңүлү да бурулабы дейм. “Балдарыбыз бекер жүргөндөн көрө алып келейик” дейт да. Куурчак театрынын бар-жок экенин Оштун 90 проценти билбейт. “Куурчак театры” деп атып чыккан эмес. Иштейм десем, “Ошто барбы?” деп таң калышат. Эми ушиндай өп-чап жашоо. Иш жүрүп келе жатат.
— Можно ли говорить, что кукольный театр только для детей?
— Говорится «для детей» при поверхностном описании. А в кукольном театре все сюжеты из жизни. Сколько ни ездим с выездными постановками, взрослые интересуются куклами больше. В отличие от детей. Возможно, кукольный театр может качественно повлиять на людей: указать верный путь, прямо-о-ой взгляд на жизнь.
— О, а как так?
— Ну, эти персонажи… Как сказать? Возможно, возможно!... Через них мы отражаем людям их самих. Их характеры. Их отношение к детям и животным. Там ведь характеризуется взаимодействие человека и естества.
Наша душа — она ведь нежная… Как и дети, мы быстро обижаемся, быстро удручаемся, расклеиваемся из-за мелочей. При виде кукол мы вспоминаем детство, скидываем взрослое «лицо», «смешиваемся» с ними и, скорее всего, мечтаем: вот бы и жизнь была сказкой. Чтобы, как и в сказке, все было по-нашему…
Руслан Акундун “Бейиш эненин таманында” тасмасы эске түшөт. Тагыраак айтканда, анын популярдуулугу. Же Асел Жураеванын “Теңирбердиси” – жомок жанрында дагы бир тасма. Бул тенденцияга жалаң гана кыргыз авторлору кайрылып жаткан жок, бул кыймыл айлана-чөйрөдө жүрүп жатат – бүткүл дүйнө элдери кайрадан тынчтыкты каалайт.
— У кукольного никогда не было здания?
— Он живет здесь с рождения. Квартирант Ошского драмтеатра. Но это интересно… Как ребенок, который женился, но не отделился. Живет, как у родителей. Ну, мы просимся у бога. Сколько тут было директоров. Все старались. Как в поговорке «Чем давать на лапу, лучше ходить» (буквальный перевод) — и ходят, и пишут. Всем заливают в уши. Не знаю, по какой причине, мы еще не дожили до своего здания. Живем, обманывая себя надеждой, что вот-вот, скоро-скоро, может-может.
Будь у кукольного свое здание, стой оно на видном месте, было бы и внимание к нему. Люди бы приводили своих детей, чтобы те не ходили просто так. Есть кукольный, нет его — 90 % Оша неизвестно об его существовании. Не прозвучал еще кукольный. Когда говорю, что я работаю в нем, люди удивляются: разве есть у нас такое. Ну, такая вот средненькая жизнь. Работа идет.
«Вот бы и жизнь была сказкой»
— Канча киши иштейт бул жерде?
— Бутафорлор. Тигүүчүлөр. Монтировщиктер. Көркөм жетекчи. Артисттер өзү 15 адам. Баш-аягы, бүт ушул нерселердин жаратылышына 40-45тей киши иштейт. Жаштар абдан келип, кетип калып жатышат. Бул жер ачылгандан баштап Ташкенттен бүтүп келген эже-агайлар бар. Ошолор куурчак театрды кармап турушат. Тамара Абдыкадырова, Ишенкул Боронбаев, Кадырбек Калыков.
— Репертуарга кайрылалы. Сизге э-э-эң жаккан ролдоруңуз?
— Менде да азыр флешка толуп калгандай… Баардык спектаклдар эсимде жок, эй! (заливается) “Дагы кандай суроо бересиздер” дебейимби?
— Куурчактарды күлдүрөсүз, ыйлаттырасыз. Ошондо сизде эң башкы аспап — үнбү?
— Үн — негизги. Анан кол менен. Экөөн тең айкалыштырып.
Элдин ба-а-ары россиялап кетип жатканда, бизден дагы көп кетишип, кадр-артисттер жетишпей калган убакытта астыңкы чоң театрбыздан — “чоң театр” деп коебуз — артисттер чыгып толуктаган бизди. Жумушка киришти. Бир аз үйрөнгүчө эле, өздөрү кийин чыкты ойногону.
— Бутафорлор. Тигүүчүлөр. Монтировщиктер. Көркөм жетекчи. Артисттер өзү 15 адам. Баш-аягы, бүт ушул нерселердин жаратылышына 40-45тей киши иштейт. Жаштар абдан келип, кетип калып жатышат. Бул жер ачылгандан баштап Ташкенттен бүтүп келген эже-агайлар бар. Ошолор куурчак театрды кармап турушат. Тамара Абдыкадырова, Ишенкул Боронбаев, Кадырбек Калыков.
— Репертуарга кайрылалы. Сизге э-э-эң жаккан ролдоруңуз?
— Менде да азыр флешка толуп калгандай… Баардык спектаклдар эсимде жок, эй! (заливается) “Дагы кандай суроо бересиздер” дебейимби?
— Куурчактарды күлдүрөсүз, ыйлаттырасыз. Ошондо сизде эң башкы аспап — үнбү?
— Үн — негизги. Анан кол менен. Экөөн тең айкалыштырып.
Элдин ба-а-ары россиялап кетип жатканда, бизден дагы көп кетишип, кадр-артисттер жетишпей калган убакытта астыңкы чоң театрбыздан — “чоң театр” деп коебуз — артисттер чыгып толуктаган бизди. Жумушка киришти. Бир аз үйрөнгүчө эле, өздөрү кийин чыкты ойногону.
“Силердики биздикинен абдан кыйын экен” дешти. Маани бербеген көз карашта болушса, кийин өздөрүнүн алы, күчү жетпегенин, эптей албагандарын моюндарына алышып, бизге рахмат айтып түшүп кетишти. Иштей албай. Практикада көрүп жатышпайбы? Алар сөзүн айтса, куурчагы калып кетет — кыймылдабайт. Кыймылдатса — сөзүн унутуп калат. Экөөнү бирдей ала кете албай, кыйналышты аябай. Себеби бул чоң театрда живой аткарат го? Турган турпаты менен.
Биз болсо жасалган куурчактардын кебете-кешпирине карап туруп эле, күлгөн-жылмайган, же каардуу, же бир шайыр образдарды жаратышыбызга туура келет: мышыгын мышыктай, күчүгүн күчүктөй. Кадимки тирүүдөй кылып, үнү менен кыймыл-аракетин дал келтирип, көрөрманды сүңгүп киргизип, куурчак менен аралашып сүйлөшкүсү келгендей аткарасың. Күчтүү, удачный роль ушундай болуп чыгат.
Бир убакытта эле сөз, бир убакытта эле кол менен — өтө эле кыйын. Бирок биз ошого көндүк. Келип, “көрө-көрө көсөм” деп нөлдөн баштап үйрөндүк. Мурда угушумча куурчак театрынын артисттери 40 жаштан кийин пенсияга чыгышчу экен.
Биз болсо жасалган куурчактардын кебете-кешпирине карап туруп эле, күлгөн-жылмайган, же каардуу, же бир шайыр образдарды жаратышыбызга туура келет: мышыгын мышыктай, күчүгүн күчүктөй. Кадимки тирүүдөй кылып, үнү менен кыймыл-аракетин дал келтирип, көрөрманды сүңгүп киргизип, куурчак менен аралашып сүйлөшкүсү келгендей аткарасың. Күчтүү, удачный роль ушундай болуп чыгат.
Бир убакытта эле сөз, бир убакытта эле кол менен — өтө эле кыйын. Бирок биз ошого көндүк. Келип, “көрө-көрө көсөм” деп нөлдөн баштап үйрөндүк. Мурда угушумча куурчак театрынын артисттери 40 жаштан кийин пенсияга чыгышчу экен.
— Сколько людей здесь трудится?
— Бутафоры. Шьющие. Монтировщики. Художественный руководитель. Артистов 15. Всего к созданию всего этого имеет отношение коллектив в 40-45 человек. Молодые хорошо приходят. И затем уходят. Есть те эже-агай, которые окончили учебу в Ташкенте и работают здесь с основания — на них театр и держится. Это Тамара Абдыкадырова, Ишенкул Боронбаев, Кадырбек Калыков.
— Обратимся к репертуару. Ваши са-а-амые любимые роли?
— У меня будто флешка переполнена… Не помню всех спектаклей, эй!
(күлкү артынан күлкү)
— Может сказать: «Что вы меня еще спросите?».
— У вас куклы плачут и смеются. Ваш основной инструмент — голос?
— Голос основной. И руки. Их надо соединить.
Когда все-е-е люди россиянствовали (отправлялись в трудовую миграцию), и у нас многие уехали. Кадров не хватало. Тогда снизу, из большого театра — мы называем драмтеатр «большим театром» — нас пополнили артистами. Вошли в работу, начали учиться, вышли исполнять.
«Ваше намного сложнее нашего». Если раньше они не придавали значения кукольному театру, то после признали, что не тянут. Что не хватает сил и сноровки. Сказали нам спасибо и покинули ширму. Не смогли работать. Они же сами видят на практике? Когда озвучивают, кукла у них остается без движения. Когда двигают ее, слова забывают. Они не смогли равно соединить две части, сильно мучились. Причина: в большом театре они играют вживую. Собственной фигурой.
Мы же имеем дело с искусственными, уже существующими видом и формой, в которые нужно вложить образ, будь он улыбчивый, злой, веселый. Из кошки нужно создать кошку, из собачки собачку. Будто они живые: голос и движения совпадают. Ты исполняешь так, чтобы зритель нырнул в эту «жизнь», чтобы ему захотелось заговорить с куклой. Это признак сильной, удачной роли.
Одновременно действовать и словами, и руками очень сложно. Но мы привыкли. «Потихонечку-помаленечку», и мы научились с нуля. Насколько я знаю, раньше кукольные артисты уходили на пенсию в 40 лет.
Фото: Баястан Сабыров.
Фото: Баястан Сабыров.
— Ширманын арт жагы тар көрүнөт экен.
— Колго күч келет абдан, кечке кармап турганыңды элестетсең? Физический иштер көп. Ар түрдүү болосуң. Бир агабыз бар Базарбай деген. Колубуз талыганда, “кармаңчы” деп карматып коюп ага, өзүбүз сүйлөйбүз. Носорог менен жирафтын куурчактары абдан чоң. Оор еще.
Ширмада бир убакытта беш-алты артистке чейин тура берет. А-а-арт жакта, экинчи планда да тура берет. Кадимки бир сюжеттен көрүнүш бериш үчүн. Тар, тар эле болот. Оор-жеңили, сүйүүсү, кубанычы менен бирге да баары бир. “Оңой оокат жок” деп коет го.
В языке есть разные метафоры о марионетках и кукловодах. Заметно, как в интонациях Гульшады, буквальной кукловодицы, звучит иное отношение к ролям: она будто служит куклам, а не управляет ими. Ее голос не властвующий, а создающий — жизнь:
— Биз көрүнбөйбүз. Куурчактар гана көрүнөт. Болгон нерсени куурчактар гана айтып беришет.
— Колго күч келет абдан, кечке кармап турганыңды элестетсең? Физический иштер көп. Ар түрдүү болосуң. Бир агабыз бар Базарбай деген. Колубуз талыганда, “кармаңчы” деп карматып коюп ага, өзүбүз сүйлөйбүз. Носорог менен жирафтын куурчактары абдан чоң. Оор еще.
Ширмада бир убакытта беш-алты артистке чейин тура берет. А-а-арт жакта, экинчи планда да тура берет. Кадимки бир сюжеттен көрүнүш бериш үчүн. Тар, тар эле болот. Оор-жеңили, сүйүүсү, кубанычы менен бирге да баары бир. “Оңой оокат жок” деп коет го.
В языке есть разные метафоры о марионетках и кукловодах. Заметно, как в интонациях Гульшады, буквальной кукловодицы, звучит иное отношение к ролям: она будто служит куклам, а не управляет ими. Ее голос не властвующий, а создающий — жизнь:
— Биз көрүнбөйбүз. Куурчактар гана көрүнөт. Болгон нерсени куурчактар гана айтып беришет.
— Та сторона ширмы выглядит тесной.
— Большая нагрузка на руки. Представь, долго вот так держишь куклу? Много физической работы. Бываешь разной. У нас есть Базарбай ага. Когда руки уже не могут, даем кукол ему — «подержи-ка», и сами озвучиваем. Эти еще ничего, а фигуры носорога и жирафа очень большие. И тяжелые.
За ширмой одновременно может стоять до 5-6 артистов. На за-а-аднем, втором плане тоже. Чтобы передать мизансцену. Тесно-тесно бывает. Тут все вместе: легкое, тяжелое, радостное. Говорят, что нет простой работы.
Тилде марионетка менен кукловод жөнүндө түрдүү метафоралар бар. Сөзмө-сөз айтканда куурчак ойногон Гульшаданын интонацияларында ролдорго карата башкача мамиле байкалып турат: ал куурчактарды башкарып эмес, аларды тейлегендей. Анын үнү башкаруучу эмес, жашоожаратуучудай:
— Нас не видно. Видны только куклы. Рассказ ведут только куклы.
"Кетээрде жарыкты өчүр!" / «Уходя, гасите свет!»
Логотип
Куурчактар сакталган бөлмө / Кладовая для кукол
"Чыпалак бала" / «Мальчик-с-пальчик»
"Кетээрде жарыкты өчүр!" / «Уходя, гасите свет!»
Логотип
Куурчактар сакталган бөлмө / Кладовая для кукол
"Чыпалак бала" / «Мальчик-с-пальчик»
Гульшада кампадан Бото кыздын фигурасын алып чыкты. Актриса төөнү көрсөтүп жатып капысынан түкүрүктүү оюнчуктун мурунуна мурунун сүйкөй баштады. Бул аң-сезимсиз кыймыл өзүнөн-өзү ишке ашып, алардын ортосундагы мамилени аныктап тургандай.
— Сиздин кесибиңиз туура, толук кантип аталат?
— “Куурчак театрынын артисти” деп эле айтылат. Мен деле башында кызыктай болуп жүргөм сиңирип, аралашып кете албай. Кийин анан “куурчак театрында иштейм” деп сыймыктанып жүрдүм. Көпчүлүк адамдар куурчак театрды тоготпогондук менен кабыл алышат негедир. Байкалат да! Кээ бири арабызда деле бар. “Куурчак театрда” иштейм деп айтпай, “драмтеатрда иштейм” деп коюшат. Намыстанып жашырышабы? Билбейм.
— Көрүүчүлөрдүн реакциясы кандай?
— Балдар менен байланыш болуш керек. Башында сөзсүз бир жомокчу же алып баруучу чыгат. Жөн эле баштаган болбойт. Балдарды тынчтандырасың, көңүлүн бул жакка бурдурасың. 35-40 минуттук спектакль болот. Андан ашыкка балдар чыдашпайт.
Кээде айыл жергесине барып койсоң, “дагы келесиңерби?” деп калышат. Шаарда эми баягындай. Мектептерге, садиктерге барып коебуз. Балдар аягында кызыгып, келип, жүзүнөн сүйүнүп, ыраазы болгондору билинет. Куурчактарды кармалап калышат.
— “Куурчак театрынын артисти” деп эле айтылат. Мен деле башында кызыктай болуп жүргөм сиңирип, аралашып кете албай. Кийин анан “куурчак театрында иштейм” деп сыймыктанып жүрдүм. Көпчүлүк адамдар куурчак театрды тоготпогондук менен кабыл алышат негедир. Байкалат да! Кээ бири арабызда деле бар. “Куурчак театрда” иштейм деп айтпай, “драмтеатрда иштейм” деп коюшат. Намыстанып жашырышабы? Билбейм.
— Көрүүчүлөрдүн реакциясы кандай?
— Балдар менен байланыш болуш керек. Башында сөзсүз бир жомокчу же алып баруучу чыгат. Жөн эле баштаган болбойт. Балдарды тынчтандырасың, көңүлүн бул жакка бурдурасың. 35-40 минуттук спектакль болот. Андан ашыкка балдар чыдашпайт.
Кээде айыл жергесине барып койсоң, “дагы келесиңерби?” деп калышат. Шаарда эми баягындай. Мектептерге, садиктерге барып коебуз. Балдар аягында кызыгып, келип, жүзүнөн сүйүнүп, ыраазы болгондору билинет. Куурчактарды кармалап калышат.
— Үн менен куурчак эки бөлөк экенин билгенде таң калышабы?
— Артисттер поклонго чыкканда жанына барып куурчак менен минтип бетинен “муа” деп өөп койсоң, биринчи жолу жакын көрүп алып, чочушат. Тирүү деп ишенип калышат да. Алыс менен жакындан көрүп калганың башка — чочушат.
— Ролдоруңузду эстедиңизби?
— Мен көбүнчө оң, сүйкүмдүү каармандарды аткардым. Коен, күчүк, чаарчык, топоздун кызы, бото, улак, козу… Байкуш! Образдарым ишенчек, ак көңүл, алданып калган, назик, бирөөгө зыяны жок, уялчак — ушундай. Өзүмө окшогон!
Игривость, самошутливость, флирт со смыслами — акустический колодец звучит переливами.
— Артисттер поклонго чыкканда жанына барып куурчак менен минтип бетинен “муа” деп өөп койсоң, биринчи жолу жакын көрүп алып, чочушат. Тирүү деп ишенип калышат да. Алыс менен жакындан көрүп калганың башка — чочушат.
— Ролдоруңузду эстедиңизби?
— Мен көбүнчө оң, сүйкүмдүү каармандарды аткардым. Коен, күчүк, чаарчык, топоздун кызы, бото, улак, козу… Байкуш! Образдарым ишенчек, ак көңүл, алданып калган, назик, бирөөгө зыяны жок, уялчак — ушундай. Өзүмө окшогон!
Игривость, самошутливость, флирт со смыслами — акустический колодец звучит переливами.
— Как целиком и верно называется ваша профессия?
— Так и называется: артист кукольного театра. Вначале мне было странно, не сразу я вникла и привыкла. А потом гордилась: работаю в кукольном театре. Почему-то большинство людей воспринимают его с пренебрежением. Это заметно! И среди нас есть некоторые такие. Не говорят, что работают в кукольном театре. Говорят, что в драмтеатре. Может, скрывают из-за гордыни? Не знаю.
— Реакция зрителей. Какая она?
— С детьми должна быть связь. Вначале обязательно выходит сказитель-сказочник или ведущий. Нельзя просто так начинать. Детей успокаиваешь, направляешь их внимание сюда. Спектакль длится 35-40 минут. Больше дети не выдерживают.
Когда гастролируешь по айылам, там спрашивают: приедете еще? А в городе — ну, вы поняли. Мы ездим по школам и детсадам. В конце по радостным лицам детей видно, что они благодарны. Любопытствуют, подходят, кукол трогают.
— Удивляются, обнаружив, что голос и кукла раздельны?
— Когда артисты выходят на поклон. Если подойти и вот так от лица куклы чмокнуть в щечку — «муа» — дети пугаются. Они же поверили, что оно живое. Видеть вдалеке и вблизи — две разные вещи. Пугаются.
— Вспомнили свои роли?
— В основном я играла положительных, приятных героев. Зайчонок, щеночек, теленок косули и яка (дочка), верблюжонок, козленок, ягненок… Бедолага! Мои образы доверчивые, добродушные, наивные, нежные, безобидные, застенчивые — такие. Как я сама!
Ойноктук, өзүн-өзү тамашалоо, орундуу кылыктануу — акустикалык кудук ашып-ташып угулат.
— Моей отрицательной героиней была лиса. В спектакле «Шаловливый козленок». Она запомнилась мне особенно. Это образ проходимцев. Таких приспособленцев… Она же не способна на хорошие поступки? Ее ведь записывают в число животных, которые считаются только со своей выгодой. Но она мне нравится.
— А что нравится? Может, плохой ее описали люди, а она не такая?
— Передать отрицательный образ сложнее, чем положительный.
— «Хорошие» герои — что с ними обычно происходит в сюжетах?
— Они отправляются в путь. Встречают кого-то вроде лисы, обманываются им. Ошибаются. Помогают таким же, как они сами, друзьям.
— Что им помогает в пути?
— Решительность.
Фото: Баястан Сабыров.
Фото: Баястан Сабыров.
— Филармонияда иштериңиз кандай азыр?
— Майда жеке концертимди койдум. О-о-общий. “Өнөр сересинде 30 жыл” деп. Эми өзүң өзүңө кичине отчет берип коюшуң керек го?
— Сиздин башкы жанрыңыз?
— Мен көбүнчө элдик, шайыр-шаңдуу ырларды аткарам. Кайгылуу, жүрөктү эзген нерселерди мен көп жеткире албайм деп ойлойм. Мүнөзүм ачык айрым болгон үчүнбү? “Элдик голос” деп айтышат.
— Үндүн бийлиги чоң. Сиз ошону сезесизби?
— Үнүңдү башкарып турушуң керек. Контролдойсуң. Сүйлөгөндө ачык айкырык менен бир нерсени жеткире албайсың го? Акырын ойуңду түшүндүрө алсаң деле болот го? Ырда деле ошондой. Кээ бир элдик ырларды жарым үн менен ырдаганга туура келет. “Жүрөктөн чыккан ыр жүрөккө жетет” дейт го? Акыры-ы-ын ырдап элдин жүрөгүнөн орун тапсаң болот.
Үндүн элге жетиши өтө көп эмгекти талап кылат. Кээ бири түшүнбөйт конечно: “Э, ырдап коесуң! Ырда! Ырдап эле жүрөсүңөр жыргап?”. Ырдын да өзгөчө жоопкерчилиги бар. Бир эле ырды жеткириш үчүн абдан мээнет кыласың.
— Майда жеке концертимди койдум. О-о-общий. “Өнөр сересинде 30 жыл” деп. Эми өзүң өзүңө кичине отчет берип коюшуң керек го?
— Сиздин башкы жанрыңыз?
— Мен көбүнчө элдик, шайыр-шаңдуу ырларды аткарам. Кайгылуу, жүрөктү эзген нерселерди мен көп жеткире албайм деп ойлойм. Мүнөзүм ачык айрым болгон үчүнбү? “Элдик голос” деп айтышат.
— Үндүн бийлиги чоң. Сиз ошону сезесизби?
— Үнүңдү башкарып турушуң керек. Контролдойсуң. Сүйлөгөндө ачык айкырык менен бир нерсени жеткире албайсың го? Акырын ойуңду түшүндүрө алсаң деле болот го? Ырда деле ошондой. Кээ бир элдик ырларды жарым үн менен ырдаганга туура келет. “Жүрөктөн чыккан ыр жүрөккө жетет” дейт го? Акыры-ы-ын ырдап элдин жүрөгүнөн орун тапсаң болот.
Үндүн элге жетиши өтө көп эмгекти талап кылат. Кээ бири түшүнбөйт конечно: “Э, ырдап коесуң! Ырда! Ырдап эле жүрөсүңөр жыргап?”. Ырдын да өзгөчө жоопкерчилиги бар. Бир эле ырды жеткириш үчүн абдан мээнет кыласың.
Үнүңдү башкарыш үчүн өзүңдү угушуң керек. Кантип ырдап жатам? Кантип сүйлөп жатам? Турмушта өзүбүздү укпай эле жүрөбүз да. Мындай кылсаң, таза угулат (прикладывает раскрытую ладонь к уху). Тоссоң, кайра өзүңө угулат.
Мурда мен сахнага чыгып ырдаганда эл менен ушунча жакын болчумун. Көзүнө тике карап ырдачумун жаштыгымда. Адамдар уялчу. Ошол нерсени кайра табыш керек болуп жатат. Азыр андай эмес. Эл катары эле ырдайт экем. Өзүмө өзүм да канаттанбай келе жатам көптөн бери (вместо точки — смех).
— Эл катары деген кандай?
— Кээ бир ырчылардын үнү ушунча сонун дагы, а эл менен байланышы жок, байкайсыңарбы? Жөн-н-н эле чыгып, мынан-н-нтип созолонтуп ырдап коет, а обращение дегени жок. Президиумда отчет берип жаткандай кирип кетишет го?
— Демек, үн дайыма бирөөгө кайрылат, маек курганга колдонулат, өзү менен өзү эле чыга бербейт?
— Ии. Бизде ошондой аралашкан, элдик артисттер, элдик үндөр аз.
Мурда мен сахнага чыгып ырдаганда эл менен ушунча жакын болчумун. Көзүнө тике карап ырдачумун жаштыгымда. Адамдар уялчу. Ошол нерсени кайра табыш керек болуп жатат. Азыр андай эмес. Эл катары эле ырдайт экем. Өзүмө өзүм да канаттанбай келе жатам көптөн бери (вместо точки — смех).
— Эл катары деген кандай?
— Кээ бир ырчылардын үнү ушунча сонун дагы, а эл менен байланышы жок, байкайсыңарбы? Жөн-н-н эле чыгып, мынан-н-нтип созолонтуп ырдап коет, а обращение дегени жок. Президиумда отчет берип жаткандай кирип кетишет го?
— Демек, үн дайыма бирөөгө кайрылат, маек курганга колдонулат, өзү менен өзү эле чыга бербейт?
— Ии. Бизде ошондой аралашкан, элдик артисттер, элдик үндөр аз.
— Как ваши дела в Филармонии?
— В мае дала сольный концерт. О-о-общий: «30 лет в сфере искусства». Надо же давать самой себе некий отчет?
— Ваш ведущий жанр?
— В большинстве своем я исполняю народные жизнерадостные песни. Не думаю, что могу донести печальные, щемящие сердце вещи. Потому что характер у меня открытый, ясный? Говорят, что «народный голос».
— У голоса большая власть. Чувствуете это?
— Голосом своим надо управлять. Держишь под контролем. Говоря, нельзя донести что-то криком ведь? Можно и спокойно объяснить? В песне так же. Некоторые народные песни требуют исполнения вполголоса. Говорят, песня имеет дорогу от сердца к сердцу. Можно тихо-о-о петь и тем самым занять свое место в сердцах людей.
Донести голос до людей требует большого труда. Некоторые, конечно, не понимают: «Э, споешь сейчас! Пой! Поете только, ходите-радуетесь?». У песни большая ответственность. Одну только ее передать — это много мучительного труда.
Чтобы управлять голосом, нужно себя слушать. Как я пою? Как говорю? В жизни мы разговариваем, не слыша себя. А вот так сделаешь — чисто зазвучишь
(алаканы менен кулагын кайрып)
Встретишь свое же звучание.
Раньше, выходя на сцену, я была настолько близка с людьми. В молодости я пела, смотря им прямо в глаза. Смущались. Нужно бы снова это обрести. Сейчас не так. Пою, как все. Долгое время я сама собой не вдохновляюсь
(чекит ордуна — күлкү)
— Что значит «как все»?
— У некоторых певцов такой замечательный голос, а контакта с людьми нет, замечали? Пр-р-росто выходят, вот-т-т так натянуто исполняют, а обращения у них нет. Спускаются ведь, будто давали отчет на президиуме?
— То есть, голос всегда к кому-то обращается, ищет диалога, а не звучит сам по себе?
— Да. У нас мало входящих в связь, действительно народных артистов, народных голосов.
«Мы же — куклы. Среди тех, кто нас окружает»
— Өзүңүздү куурчак сезесизби?
— Куурчакка көнүп калгам. Кээде өзүм эле ойногум келип кетет. Жөн турган жерден деле ошондой образдар менен сүйлөп каласың — жашоодо.
Негизи жашоодо биз — куурчакпыз да. Өзүбүздүн орунубуз бар тегеректе бизди курчаган адамдардын арасында. Сүйлөй турган сөзүбүз бар. Ким менен мамиле кылабыз, ким менен алака түзөбүз? Баары эле — куурчак. Сенин ойуң кандай?
— Ошону биле элекмин…
Смена лиц и сущностей. Театр — древнее явление, через игру создающее несколько реальностей: потусторонную и посюстороннюю. В кукольном театре эта мистика будто удваивается. Отсюда суроо-вопрос:
— Куурчактар бир туруп коркунучтуу көрүнүп кетишет. Тикте-е-еп турсаң. Эмнеге ошондой?
— Мумияга окшотуп катырып койгон адамдардай сезет элем буларды. Бир чети жээрип аласың. Анан кайра жумушка алаксып кетесиң. Сезем: ар бир куурчактын өзүнүн энергиясы болот. Жаны жок болсо да. Жансыз дүйнөнүн бизге таасир эткен күчү да болот экен. Куурчактарга деле туура көз карашта мамиле жасаш керек. Калыс мамиле деп коелу. Адамга окшош мамиле. Бапестеп, этияттап, кордобой. Куурчактын да сага жасаган мамилеси болушу мүмкүн, ал жооп берет. Куурчакты жандуудай эле көрөм. Же башка дүйнөгө кетип калдымбы? (громкий и легкий хохот)
— Куурчакка көнүп калгам. Кээде өзүм эле ойногум келип кетет. Жөн турган жерден деле ошондой образдар менен сүйлөп каласың — жашоодо.
Негизи жашоодо биз — куурчакпыз да. Өзүбүздүн орунубуз бар тегеректе бизди курчаган адамдардын арасында. Сүйлөй турган сөзүбүз бар. Ким менен мамиле кылабыз, ким менен алака түзөбүз? Баары эле — куурчак. Сенин ойуң кандай?
— Ошону биле элекмин…
Смена лиц и сущностей. Театр — древнее явление, через игру создающее несколько реальностей: потусторонную и посюстороннюю. В кукольном театре эта мистика будто удваивается. Отсюда суроо-вопрос:
— Куурчактар бир туруп коркунучтуу көрүнүп кетишет. Тикте-е-еп турсаң. Эмнеге ошондой?
— Мумияга окшотуп катырып койгон адамдардай сезет элем буларды. Бир чети жээрип аласың. Анан кайра жумушка алаксып кетесиң. Сезем: ар бир куурчактын өзүнүн энергиясы болот. Жаны жок болсо да. Жансыз дүйнөнүн бизге таасир эткен күчү да болот экен. Куурчактарга деле туура көз карашта мамиле жасаш керек. Калыс мамиле деп коелу. Адамга окшош мамиле. Бапестеп, этияттап, кордобой. Куурчактын да сага жасаган мамилеси болушу мүмкүн, ал жооп берет. Куурчакты жандуудай эле көрөм. Же башка дүйнөгө кетип калдымбы? (громкий и легкий хохот)
— Өзүңүздү куурчак сезесизби?
— Куурчакка көнүп калгам. Кээде өзүм эле ойногум келип кетет. Жөн турган жерден деле ошондой образдар менен сүйлөп каласың — жашоодо.
Негизи жашоодо биз — куурчакпыз да. Өзүбүздүн орунубуз бар тегеректе бизди курчаган адамдардын арасында. Сүйлөй турган сөзүбүз бар. Ким менен мамиле кылабыз, ким менен алака түзөбүз? Баары эле — куурчак. Сенин ойуң кандай?
— Ошону биле элекмин…
Смена лиц и сущностей. Театр — древнее явление, через игру создающее несколько реальностей: потусторонную и посюстороннюю. В кукольном театре эта мистика будто удваивается. Отсюда суроо-вопрос:
— Куурчактар бир туруп коркунучтуу көрүнүп кетишет. Тикте-е-еп турсаң. Эмнеге ошондой?
— Мумияга окшотуп катырып койгон адамдардай сезет элем буларды. Бир чети жээрип аласың. Анан кайра жумушка алаксып кетесиң. Сезем: ар бир куурчактын өзүнүн энергиясы болот. Жаны жок болсо да. Жансыз дүйнөнүн бизге таасир эткен күчү да болот экен. Куурчактарга деле туура көз карашта мамиле жасаш керек. Калыс мамиле деп коелу. Адамга окшош мамиле. Бапестеп, этияттап, кордобой. Куурчактын да сага жасаган мамилеси болушу мүмкүн, ал жооп берет. Куурчакты жандуудай эле көрөм. Же башка дүйнөгө кетип калдымбы? (громкий и легкий хохот)
— Куурчакка көнүп калгам. Кээде өзүм эле ойногум келип кетет. Жөн турган жерден деле ошондой образдар менен сүйлөп каласың — жашоодо.
Негизи жашоодо биз — куурчакпыз да. Өзүбүздүн орунубуз бар тегеректе бизди курчаган адамдардын арасында. Сүйлөй турган сөзүбүз бар. Ким менен мамиле кылабыз, ким менен алака түзөбүз? Баары эле — куурчак. Сенин ойуң кандай?
— Ошону биле элекмин…
Смена лиц и сущностей. Театр — древнее явление, через игру создающее несколько реальностей: потусторонную и посюстороннюю. В кукольном театре эта мистика будто удваивается. Отсюда суроо-вопрос:
— Куурчактар бир туруп коркунучтуу көрүнүп кетишет. Тикте-е-еп турсаң. Эмнеге ошондой?
— Мумияга окшотуп катырып койгон адамдардай сезет элем буларды. Бир чети жээрип аласың. Анан кайра жумушка алаксып кетесиң. Сезем: ар бир куурчактын өзүнүн энергиясы болот. Жаны жок болсо да. Жансыз дүйнөнүн бизге таасир эткен күчү да болот экен. Куурчактарга деле туура көз карашта мамиле жасаш керек. Калыс мамиле деп коелу. Адамга окшош мамиле. Бапестеп, этияттап, кордобой. Куурчактын да сага жасаган мамилеси болушу мүмкүн, ал жооп берет. Куурчакты жандуудай эле көрөм. Же башка дүйнөгө кетип калдымбы? (громкий и легкий хохот)
— Вы чувствуете себя куклой?
— Я привыкла к куклам. Иногда самой хочется поиграть — в жизни. На ровном месте начинаешь разговаривать их образами.
А вообще в жизни мы — куклы. Среди тех, кто нас окружает, у нас есть свое место. Есть свои слова, которые мы говорим. Отношения, которые строим. Те, с кем мы их строим. Все — куклы. А ты что думаешь об этом?
— Вот этого я еще не поняла...
Театр — байыркы көрүнүш, ал оюн аркылуу бир нече чындыкты жаратат: башка жана бул дүйнөдө. Куурчак театрында бул мистика эки эселенгендей. Ошондуктан суроо:
— Куклы могут пугать. Если до-о-олго на них смотреть. Почему так?
— Я их ощущала как людей, обращенных в мумии. С одной стороны, становится не по себе. Затем снова отвлекаешься на работу. Чувствую: у каждой куклы своя энергия. Даже если у нее нет души. У неодушевленного мира тоже есть сила влияния на нас. К куклам надо относиться правильно. Скажем, справедливо. Как к человеку. С чуткостью, аккуратностью, без пренебрежения. Я куклу воспринимаю как одушевленную. Или меня унесло в другой мир?
(катуу жана жеңил күлкү)
Смех-смехом, но когда мы спускаемся из театра в театре, новенькая реквизитор-эже Айзада Апиева (она сидела с нами на интервью) чувственно-просительно другой эже на вахте:
— Сен мени менен кайра өйдө барчы?! Корком жалгыз…
Гульшада тут же находчиво:
— Конечно! Куурчактар басып алат сени!
Раздается вибрация смеха — общего. Она колеблет веру к приобретающему движению: у Кыргызстана есть свой голос. Осталось услышать его в себе. Со всеми оттенками и нюансами. “Тоссоң, кайра өзүңө таза угулат”.
Об этом весь «Кадам» — о шаге навстречу себе. Со всем своим «мусором».
Рахат Асангулова.
— Сен мени менен кайра өйдө барчы?! Корком жалгыз…
Гульшада тут же находчиво:
— Конечно! Куурчактар басып алат сени!
Раздается вибрация смеха — общего. Она колеблет веру к приобретающему движению: у Кыргызстана есть свой голос. Осталось услышать его в себе. Со всеми оттенками и нюансами. “Тоссоң, кайра өзүңө таза угулат”.
Об этом весь «Кадам» — о шаге навстречу себе. Со всем своим «мусором».
Рахат Асангулова.
Смех-смехом, но когда мы спускаемся из театра в театре, новенькая реквизитор-эже Айзада Апиева (она сидела с нами на интервью) чувственно-просительно другой эже на вахте:
— Сен мени менен кайра өйдө барчы?! Корком жалгыз…
Гульшада тут же находчиво:
— Конечно! Куурчактар басып алат сени!
Раздается вибрация смеха — общего. Она колеблет веру к приобретающему движению: у Кыргызстана есть свой голос. Осталось услышать его в себе. Со всеми оттенками и нюансами. “Тоссоң, кайра өзүңө таза угулат”.
Об этом весь «Кадам» — о шаге навстречу себе. Со всем своим «мусором».
Рахат Асангулова.
— Сен мени менен кайра өйдө барчы?! Корком жалгыз…
Гульшада тут же находчиво:
— Конечно! Куурчактар басып алат сени!
Раздается вибрация смеха — общего. Она колеблет веру к приобретающему движению: у Кыргызстана есть свой голос. Осталось услышать его в себе. Со всеми оттенками и нюансами. “Тоссоң, кайра өзүңө таза угулат”.
Об этом весь «Кадам» — о шаге навстречу себе. Со всем своим «мусором».
Рахат Асангулова.
Күлкү күлкү менен бирок театрдагы театрдан түшүп келатканда жаңы реквизитор-эже Айзада Апиева (ал маектешүүдө биз менен отурду) экинчи нөөмөтчүгө назик, жалынуу менен:
— Можешь со мной подняться? Боюсь одна…
Гульшада дароо тапкычтык менен:
— Куклы захватят тебя!
Баары кыраан каткырыкка түшүп калды. Кыргызстандын өзүнүн үнү бар. Болгону аны өзүңүздүн ичиңизден угушуңуз керек. Бардык түстөр жана нюанстар менен.
«Встретишь свое же звучание».
“Кадам” деген ушул – өзүңө карай кадам таштоо. Бардык "таштандыңыз" менен.
Интервью 2024-жылы аяк оона айында, текст 2024-жылы жетинин айында жазылган.
Интервью от сентября 2024 года, текст от ноября 2024 года.
Интервью 2024-жылы аяк оона айында, текст 2024-жылы жетинин айында жазылган.
Интервью от сентября 2024 года, текст от ноября 2024 года.
Портреттин дареги / Адрес портрета: Исраил Сулайманов көчөсү, 3 (Ош)
Портреттин дареги / Адрес портрета:
Исраил Сулайманов көчөсү, 3 (Ош)
Исраил Сулайманов көчөсү, 3 (Ош)
"Кадам" ким тарабынан жасалган:
Идея, менеджмент, продюсерлик иш — Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция — Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер — Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт — Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү — "Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование — Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция — Рахат Асангулова
Портреты из крышек — Дмитрий Петровский
Видео и фото — Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке компании «Шоро»
Идея, менеджмент, продюсерлик иш — Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция — Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер — Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт — Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү — "Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование — Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция — Рахат Асангулова
Портреты из крышек — Дмитрий Петровский
Видео и фото — Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке компании «Шоро»
"Кадам" ким тарабынан жасалган:
Идея, менеджмент, продюсерлик иш —
Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция —
Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер —
Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт —
Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү —
"Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование —
Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция —
Рахат Асангулова
Портреты из крышек —
Дмитрий Петровский
Видео и фото —
Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке компании «Шоро»
Идея, менеджмент, продюсерлик иш —
Айнура Сагын
Сайт, тексттер, концепция —
Рахат Асангулова
Капкактардан куралган портреттер —
Дмитрий Петровский
Видео жана сүрөт —
Баястан Сабыров
Долбоордун өнөктөштөрү —
"Шоро" компаниясы
Кем сделан «Кадам»:
Идея, менеджмент, продюсирование —
Айнура Сагын
Сайт, тексты, концепция —
Рахат Асангулова
Портреты из крышек —
Дмитрий Петровский
Видео и фото —
Баястан Сабыров
Проект «Кадам» был реализован при поддержке компании «Шоро»
©"Кадам", 2024. Бишкек, Кыргызстан. Концептуалдык, тексттик, фото жана видео материалдарды, дизайн жана тариздөө элементтерин кандай гана болбосун пайдаланууга же көчүрүүгө укук ээсинин уруксаты менен гана жана булакка шилтеме берүү менен гана жол берилет: http://kadam.to/osh
©«Кадам», 2024. Бишкек, Кыргызстан. Любое использование либо копирование концепции, текстовых, фото и видеоматериалов, элементов дизайна и оформления допускается лишь с разрешения правообладателя и только со ссылкой на источник: http://kadam.to/osh
©"Кадам", 2024. Бишкек, Кыргызстан. Концептуалдык, тексттик, фото жана видео материалдарды, дизайн жана тариздөө элементтерин кандай гана болбосун пайдаланууга же көчүрүүгө укук ээсинин уруксаты менен гана жана булакка шилтеме берүү менен гана жол берилет: http://kadam.to/osh
©«Кадам», 2024. Бишкек, Кыргызстан. Любое использование либо копирование концепции, текстовых, фото и видеоматериалов, элементов дизайна и оформления допускается лишь с разрешения правообладателя и только со ссылкой на источник: http://kadam.to/osh